291 TBB Dergisi 2025 (176) Vahit DOĞAN terinde olup olmadığı tartışmalıdır. Kefalet benzeri teminat mektubu ilişkisi, lehtar ile muhatap arasında yapılan temel sözleşme konusu edimi güvence altına almayı amaçlamaktadır. Borçlunun edimini hiç ya da gereği gibi yerine getir(e)memesi durumunda uğraması muhtemel zararları güvence altına alma amacına hizmet etmektedir. Görüldüğü gibi, kefalet benzeri teminat mektupları, birbirinden bağımsız birden fazla sözleşmeden oluşan üç köşeli hukukî ilişkilerden birisidir. Lehtar ile muhatap arasındaki temel ilişki, lehtar ile teminat talep edilen (banka) arasındaki karşılık ilişkisi olarak da ifade edilen garanti ya da teminat mektubu temin etme sözleşmesi ve teminat veren (banka) ile muhatap arasındaki dar ve teknik anlamda garanti veya teminat mektubu sözleşmesi. Teminat mektubu ilişkisini oluşturan sözleşmelerin kurulabilmesi için, sözleşmelerin kuruluşuna ilişkin genel ilkeler çerçevesinde tarafların sözleşme yapma iradelerinin karşılıklı ve birbirine uygun olması, yani öneri ve kabul iradelerinin uyuşumu gereklidir (TBK m.1). Çalışmada lehtar ile muhatap arasındaki temel sözleşmenin kuruluşunu ele almayacağız.9 Lehtar ile banka arasında yapılan teminat mektubu temin etme sözleşmesi ve banka ile muhatap arasındaki dar ve teknik anlamdaki teminat mektubu sözleşmesinin kuruluşunu ele almaya çalışacağız. II. LEHTAR ILE BANKA ARASINDAKI İLIŞKININ (KARŞILIK İLIŞKISI) KURULUŞU Temel ilişkinin borçlusu, üstlenmiş olduğu borcu usulüne uygun olarak ifa edeceğini, ifa etmeme (istisnai olarak, üçüncü kişinin üstlenmiş olduğu borcun ifa edilmemesi riskinin güvence altına alınması amacı ile de talepte bulunabilir) durumunda muhatabın uğraması muhtemel zararı karşılayacağını taahhüt etmesi için bankasına müracaat etmektedir. Banka, lehtar ile teminat mektubu temin etme ya da karşılık ilişkisinin şartlarında anlaştığında, muhatap ile dar ve teknik anlamda teminat mektubu sözleşmesi yapma borcunu üstlenmektedir. Teminat mektubu temin etme sözleşmesi ya da karşılık ilişkisinin 9 Lehtar ile muhatap arasındaki temel ilişkinin yokluğu ya da güvence altına alınacak risk olmaması ya da riskin ortadan kalkmasının teminat mektuplarına etkisi çalışma kapsamında ele alınmayacaktır. Bkz. Doğan, s. 411 vd.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1