20 Soykırım Sözleşmesinin Gazze’de Uygulanması Davasında Uluslararası Adalet Divanı’nın İlave İhtiyati Tedbir Kararı klasik sorumluluk teorisine göre ileri bir aşamayı temsil etmektedir. Fakat Divan Statüsü’nün ve İç Tüzüğün ilgili maddeleri esas olarak özel menfaatin korunması anlayışına dayanmakta ve Sözleşme’de ifadesini bulan ortak değerler ve menfaatlerin korunmasının önünde engel oluşturabilmektedir. Bunun tipik misali Statü’nün 36 ve 59. maddelerine göre davaya taraf olanların dışındakilere yönelik karar alınamamasıdır. Soykırım Sözleşmesi taraf devletlere soykırımı önleme yükümlülüğü de getirmektedir. Buna göre bilfiil soykırım suçunu işleyen A devletine karşı B devletinin açtığı davada Divan’ın ihtiyati tedbir şeklinde veya hüküm olarak A devleti aleyhine karar alması mümkünken A devletine yardım etmek suretiyle soykırım suçunun işlenmesine ortak olan veya A devletini engellemek için gerekli çabayı göstermekten açıkça imtina eden diğer devletlere (mesela C, D, E devletlerine) yönelik karar alınamamaktadır. Oysa dava konusu özel menfaat değil, ortak menfaattir. Soykırımı, işkenceyi veya köleliği yasaklayan kuralları erga omnes (şayet bunlar aynı zamanda bir Sözleşmenin konusu ise erga omnes partes) yükümlülükler yoluyla uluslararası düzenin temelini oluşturan ortak menfaatleri koruyan kurallar olarak ilan ettikten sonra bunların uygulanmasında Divan’ı özel menfaat mantığı içerisine hapsetmek bir eksikliktir. Bu eksikliğin sebebi uluslararası hukukun maddi kurallar, usul kuralları ve bunları değerlendirecek ve uygulayacak kurumsal yapılar ve mekanizmalar bakımından birbirini tamamlayacak şekilde bir gelişme gösterememiş olmasıdır. II. KARARIN MUHTEVASI A. Genel Olarak 24 Mayıs 2024 tarihinde Divan’ın kararlaştırdığı ihtiyati tedbirler beş husus üzerine odaklanmaktadır: önceki kararların teyidi, Refah bölgesinde askeri operasyonlar; insani yardımlar, uluslararası araştırma-soruşturma misyonları; İsrail’in rapor yükümlülüğü. Bir davada birden fazla ihtiyati tedbir kararı alındığında Divan gelişmeleri dikkate alarak önceki kararı (veya kararları) nakzeden tamamen yeni tedbirlerden oluşan bir karar alabileceği gibi öncekileri kısmen değiştiren veya öncekilere ilave teşkil edecek şekilde karar alabilir. 24 Mayıs kararı yeni bir tedbir zikretmeden önce ilk paragrafında
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1