355 TBB Dergisi 2025 (176) Çağatay ŞAHİN mut Esat tarafından kaleme alınmış olup buradaki ifadeler son derece dikkat çekicidir: “(...) Hayat yürür, ihtiyaçlar süratle değişir, din kanunları, mutlaka ilerleyen hayatın huzurunda şekilden ve ölü kelimelerden fazla bir kıymet, bir mâna ifade edemezler. Değişmemek, dinler için bir zarurettir. Bu itibarla dinlerin sadece bir vicdan işi olarak kalması, çağımızın medeniyetinin esaslarından ve eski medeniyetle yeni medeniyetin en mühim farklarından birisidir. Esaslarını dinden alan kanunlar, uygulandıkları camiaları yukarıdan inme ilkel devirlere bağlarlar ve ilerlemeye mani belli başlı müessir etkenler arasında bulunurlar. Türk Milleti’nin mukadderatını çağımız medeniyeti içinde dahi ortaçağ hükümleri ve kurallarına bağlamakta, dinin değişmez hükümlerinden ilham alan ve tanrı ile daima temas halinde olan kanunlarımızın en kuvvetli etkiyi doğurduklarına şüphe edilmemelidir. Milli hayatın sosyal düzenleyicisi olan ve yalnız ondan ilham alması icap eden tedvin edilmiş bir Kanunu Medeniden Türkiye Cumhuriyeti’nin mahrum kalmasının ne çağımız medeniyetinin gerekleriyle ne de Türk İhtilalinin doğurduğu mânâ ve kavramlarla bağdaşması mümkün değildir57.” Medeni Kanun alımının doğrudan tercüme yoluyla yapıldığı şeklinde iddialar burada ayrı bir önem taşır. Velidedeoğlu’na göre kanun hazırlanırken Türk halkının dini, ahlaki, iktisadi ve toplumsal yapısı göz önüne alınarak birçok değişiklik yapılmış58 ve iki kanun arasında önemli farklar oluşmuştur.59 İsviçre Medeni Kanunu kabul edilirken kanun olduğu gibi tercüme edilerek alınmamış; kat mülkiyeti, paylı mülkiyet, el yazılı vasiyetname, evlilik birliği, eşin mirasçılığı, boşanma, evlilik dışı çocuğun korunması, evlilik yaşının on sekize indirilmesi gibi birçok alanda değişiklikler yapılmıştır.60 Medeni Kanun 57 Söz konusu layiha Hıfzı Veldet Velidedeoğlu tarafından sadeleştirilerek günümüz Türkçesine çevrilmiştir. M. E. Bozkurt’un Türk Kanunu Medenisi Esbabı Mucibe Layihası için bkz. Hıfzı Veldet Velidedeoğlu, “Medeni Kanunu Değiştiren Öntasarıya İlişkin Çalışmaların Belgelerle Açıklanması”, H. C. Oğuzoğlu’na Armağan, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, No. 303, Ankara 1972, s. 525-531. 58 Lord Kinross ise “bu konuda şunları ifade etmektedir; “Çünkü getirdiği reformların temelini oluşturan ve aslı İsviçre’den alınan Medeni Kanun, en sonunda Meclisçe onaylanmıştı. Erkeklerin birden fazla kadınla evlenmesi, kadınların boş düşmesi kaldırılmış, bunların yerine iki yana da aynı hakları tanıyan medeni nikâh ve ayrılma konmuştu. Kadınlar bundan sonra, hiç olmazsa kanun gözünde yeni bir özgürlüğe ve itibara kavuşmuş olacaklardı.” Lord Kinross, Atatürk-Bir Milletin Yeniden Doğuşu, Sander Yayınları, (çev. N. Sander), İstanbul 1984, s. 642. 59 Velidedeoğlu, s. 521. 60 Rona Serozan, Medeni Hukuk: Genel Bölüm/ Kişiler Hukuku, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2014, s. 85.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1