26 Soykırım Sözleşmesinin Gazze’de Uygulanması Davasında Uluslararası Adalet Divanı’nın İlave İhtiyati Tedbir Kararı iddianın aydınlatılabilmesi için gerekli delillerin toplanması, muhafaza edilmesi ve değerlendirilmesinin ne kadar önemli olduğu izahtan varestedir. Divan ilk ihtiyati tedbir kararındaki (26 Ocak) tedbirlerden birisini bu konuya ayırmıştır. Fakat o kararında Divan delil toplamaktan ziyade delillerin korunması üzerinde durmuş ve “Gazze’deki Filistinlilere karşı Soykırım Sözleşmesi’nin II. ve III. maddeleri kapsamındaki fiiller ile ilgili iddialara ilişkin delillerin yok edilmesini önlemek ve korunmasını sağlamak için” tedbir alma işini de münhasıran İsrail’e havale etmiştir. Bir devletin tamamen kendi kontrolünde olan ve dış dünyaya kapatılmış bir bölgede hiçbir şekilde kabul etmediği soykırım iddiasıyla ilgili olarak kendi aleyhine olabilecek, üstelik henüz tespit edilmemiş ve toplanmamış delilleri muhafaza yükümlülüğü fiilen bir anlam ifade etmemektedir. 24 Mayıs kararındaki tedbir Divan’ın bu kez meseleye daha makul yaklaştığını göstermektedir. Fakat burada da şeklen doğru formüle edilmiş tedbirin uygulamada etkili olmasını zorlaştıran hususlar bulunmaktadır. Öncelikle, münhasıran Gazze’de soykırım iddialarıyla ilgili olarak “BM’nin yetkili organları tarafından görevlendirilen herhangi bir soruşturma komisyonu, gerçekleri araştırma misyonu” bulunmamaktadır.50 Suriye iç savaşında BM Genel Kurulu İnsan Hakları Konseyi çatışmaların hemen başlangıcında vakit geçirmeden Ağustos 2011’de aldığı bir kararla Mart 2011’den bu yana Suriye’deki insan hakları ihlallerini soruşturmak ve bulgularına ilişkin kamuya açık raporlar sunmakla görevli Suriye Arap Cumhuriyeti Bağımsız Uluslararası Araştırma-Soruşturma Komisyonu kurmuştur.51 BM Genel Kurulu 2016 yılında bu kez Suriye Arap Cumhuriyeti’nde Mart 2011’den Bu Yana İşlenen Uluslararası Hukuka Göre En Ciddi Suçlardan Sorumlu Şahısların Soruşturulmasına ve Kovuşturulmasına Yardımcı Uluslararası, Tarafsız ve Bağımsız Mekanizma adıyla yeni bir organ kurmuş50 Filistin’le ilgili halen görev yapmakta olan 1968 yılında kurulan Birleşmiş Milletler Filistin Halkının ve İşgal Altındaki Topraklarda Yaşayan Diğer Arapların İnsan Haklarını Etkileyen İsrail Uygulamalarını Araştırma Özel Komitesi, Doğu Kudüs dâhil olmak üzere İşgal Altındaki Filistin Topraklarına ilişkin Bağımsız Uluslararası Soruşturma Komisyonu gibi organlar bulunmaktadır. Burada işaret ettiğimiz Gazze’de soykırım iddiasıyla ilgili araştırma yapacak özel organın yokluğudur. 51 S-17/1 Situation of human rights in the Syrian Arab Republic. Resolution adopted by the Human Rights Council at its seventeenth special session, 22 Ağustos 2011.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1