371 TBB Dergisi 2025 (176) Çağatay ŞAHİN tadır. “Kanunlaştırma Hareketleri” eseriyle başlayan bu tartışmada Fındıkoğlu “Medeni Kanunumuzun 20 inci yıldönümü111” eseriyle bir mütalaa vermiş ve Velidedeoğlu’nun bu eserdeki tezlerini eleştirmiştir. Radikal bir veçhede rasyonalist hukuk telakkisini reddeden Fındıkoğlu’na göre içtimaî gerçeklik gözden kaçırıldığı için o tarihte Code Civil iktibasının başarılı olacağı düşünülmektedir. Velidedeoğlu ise bu mütalaaya “Fransız Medenî Kanununu kabul etmeli miydik?112” başlıklı yazısıyla cevap vermiş ve lâik bir düzenin olmaması sebebiyle Code Civil’in Osmanlı İmparatorluğu’nda başarılı olamayacağı iddiasını ortaya koymuştur.113 Benzer biçimde Velidedeoğlu’nun “Kanunlaştırma Hareketleri” isimli ünlü eserine ise Ömer Lutfî Barkan İstanbul Üniversitesi Hukuk Mecmuası’na yazdığı bir makaleyle tenkitte bulunmuştur.114 Tanzimat sonrası kanunlaştırma hareketlerini İslam hukuku ve Fransız orjinli kanunlar bakımından tereddütlü bir politikanın sonucu olarak gören Barkan’a göre Velidedeoğlu, kanunların aynen kabulünü ve milli bünyeye intibakını bir prosedür olarak görmektedir. Hâlbuki belirli bir hayat tarzının ifadesi olan Batı kanunları aslında belirli bir ülkenin gelenekleriyle uyumlu olmak yerine o ülkenin toplumsal hayatını yeniden tesis etmeyi amaçlamaktadır. Bura111 Fındıkoğlu, “Medeni Kanunumuzun 20 inci yıldönümü”, https://www. gastearsivi.com/gazete/cumhuriyet/1946-02-17/2, (Erişim Tarihi: 16.05.2024). 112 Velidedeoğlu, “Fransız Medenî Kanununu kabul etmeli miydik?”, https://www. gastearsivi.com/gazete/cumhuriyet/1946-02-21/2, (Erişim Tarihi: 16.05.2024). 113 Mardin, s. 192-195. Huber ile ilgili olarak Medeni Hukuk profesörü Morandiére Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde verdiği “Fransız Medeni Kanunu’nun Tadili” isimli konferansta İsviçre Medeni Kanunu’nu hazırlık sürecinde Eugen Hueber’in de Code Civil ile ilgili tecrübelerden fazlasıyla yararlandığını ifade etmektedir. Bu bakımdan kabul edilen kanun, Code Civil’den bir asır daha genç olmakla birlikte mülhem bulunduğu esaslara büyük ölçüde benzer nitelikler taşımaktadır. Ayrıca kabul edildiği dönem olan 19. yüzyıl başında büyük bir beğeniye mazhar olan Code Civil’in sonraki dönemlerde tadili üzerine tartışmaları başlamıştır, bu sebeple ilgili düzenlemenin de değiştirilmesine dair farklı tarihlerde birçok girişim gerçekleşmiştir. 20. yüzyıl başında şiddetlenen bu tartışmalar sonrasında 1904’te Medeni Kanun’un tadil taraftarları bazı eserlerde görüşlerini ortaya koymuşlar ve II. Dünya Savaşı sonunda Fransa Adalet Bakanlığı tarafından Kanun’un tadili için başında Morandiére’in olduğu bir komisyonu görevlendirmiştir. Morandiére, J., “Fransız Medeni Kanununun Tadili”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, İstanbul 2011, C. 16, S. 3-4, s. 718-731. 114 İlgili kitap eleştirisi için bkz. Ömer Lütfi Barkan, “Kanunlaştırma Hareketleri ve Tanzimat”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, İstanbul 1941, C. 7, S. 2-3, s. 700-717.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1