373 TBB Dergisi 2025 (176) Çağatay ŞAHİN sal taleplerine karşı itidalli bir yoruma sahip olduğundan 19. yüzyılın ilerici anlayışıyla uyumlu bir nitelik arz etmekten uzaktır. Temel hakların tüm hukuk sistemlerinin merkezine yerleşmesi bakımından evrenselci karakter ise toplumsal gelişim içerisinde yerel hukukun makbul kabul edilmesi gerektiği tezini tartışmaya açmaktadır.119 Heidelberg Üniversitesi’nden Friedrich Justus Thibaut ve Carl von Savigny arasında geçen kodifikasyon meselesinde görüldüğü gibi aydınlanma anlayışından hareketle evrensel akla dayalı bir ulusal kanun hazırlanması fikri tarihte giderek ağırlık kazanmaktadır. Buna karşın hukukun içinden çıktığı toplum ve toplumun tarihi ile olan ilişkisinden hareket edildiğinde ise mesele, bir halkın gelişim sürecine hukuk yoluyla müdahale olarak görülerek tartışmaya yol açmaktadır.120 Bu iki karşıt görüş arasında gelenekçi kanat toplumsal yaşam pratiklerine özel önem vererek toplumun ürettiği her hukuku ve hukuki çoğul görünümü verili bir gerçeklik olarak korunması gereken bir değer kabul eder. Burada özel hukuk üzerindeki hukuki çoğulluğa bir örnek olarak 19. yüzyıl başındaki Alman toplumu örnek gösterilebilir. Örneğin 1900 öncesi bir Alman hukukçu yaşadığı veya baktığı olaya göre değişik hukuklara başvurmak zorunluluğu altındadır. Prusya’da yaşayanlar Prusya Eyalet Yasası’na, Köln’de yaşayanlar Köln başta olmak üzere Ren nehrinin sol tarafında kalanlar Code Civil’i, Leipzig sakinleri Saksonya Medeni Kanunu (BGB), Frankfurt am Main ise Roma lebilir; zira hukuku pozitif metinlerin dışında etkin ve toplum içerisinde dinamik bir unsur olarak görerek bu iki alan arasındaki farklılığın kapatılması onun temel motivasyonudur; ancak onun belki de temel hatası hukukun oluşumunu tarihsel sürecin arka planında kalan bir nüve olarak görmesidir. Ali Acar, “Friedrich Karl Von Savigny’nin Hukuk Anlayışı”, Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Kayseri 2006, C.1, S.1, s. 85-86. 119 Buğrahan Fertellioğlu, “Medeni Kanun ve Tarihçi Hukuk Okulu, Hukuk Kuramı Dergisi, Eskişehir 2023, C. 8, S. 1, s. 91-92. 120 Gonca Kuru, “Thibaut ve Savigny’de Resepsiyon ve Kodifikasyon Hareketleri”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, İstanbul 2016, Cilt: 22 Sayı: 1, 201 – 228, s. 225-226. Bu konuyla ilgili olarak ZGB’nin kabulü öncesinde halkın kanunun temel kavramlarına intibak etmiş olduğuna işaret eden Hirş, bu durumun tatbik meselesine büyük kolaylık sağladığına vurgu yapmaktadır. Buna rağmen ülkede Medeni Kanun için karar sonrası dört yıl ve Borçlar Kanunu için dokuz aylık bir müddet beklenmiştir. Almanya’da ise 1896 yılında kabul edilen Medeni Kanun, 1900 yılında ancak yürürlük kazanabilmiştir. Hirş, 1944, s. 774-775.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1