Türkiye Barolar Birliği Dergisi 176.Sayı

38 Soykırım Sözleşmesinin Gazze’de Uygulanması Davasında Uluslararası Adalet Divanı’nın İlave İhtiyati Tedbir Kararı mez, dolayısıyla Divan’ın karara aykırı davranışla ilgili nasıl ve ne zaman bir tespit yaptığının bir önemi yoktur. Bu hususla ilgili bir başka nokta, Hâkim Nolte’un ayrı mütalaasında işaret ettiği üzere Divan’ın ihtiyati tedbir kararının ihlal edildiğine dair açıklaması davanın esasıyla ilgili bir bulguya halel getirebileceği görüşüdür. Uygulamada Divan ihtiyati tedbir aşamasında böyle bir açıklama ihtiva eden karar almamaktadır, fakat yukarıda açıkladığımız gibi belirli durumlarda alınan bir ilave tedbir kararı dolaylı olarak öncekinin ihlal edildiğini göstermektedir. Nolte’un işaret ettiği risk önemli olmakla birlikte buradan hareketle Divan’ın İç Tüzükte kendisine açıkça tanınmış bir yetkisini kullanmaktan imtina etmesi gerektiğini söylemek doğru değildir. İddiaların geçersizliğini gösteren son husus rapor uygulamasıdır. Bu davada alınan bütün ihtiyati tedbir kararlarında İsrail’e hitaben şu cümle tekrarlanmaktadır: “İsrail Devleti, bu kararın yürürlüğe girmesinden itibaren bir ay içinde, bu kararı uygulamak için alınan tüm tedbirler hakkında Divan’a bir rapor sunacaktır.”81 İsrail Divan’ın talep ettiği raporları zamanında sunmuştur. İhtiyati tedbirler bağlayıcı değilse uygulanıp uygulanmadığına ve nasıl uygulandığına dair muhatap devletten bilgi talep etmek gereksiz bir formaliteden başka bir şey olmayacaktır. Keza tedbirlerin uygulanmasıyla ilgili bir değerlendirme yapmayacaksa Divan raporları başka hangi amaç için kullanacaktır? Rapor talebi Divan’ın aldığı tedbir kararlarının uygulanmasına önem verdiğini göstermektedir. “Divan’ın tedbir kararı verdikten sonra – zaten karar da bağlayıcı olmadığına göre – bir kenara çekilip durumu seyretmekle yetinmesi, şayet tedbirlere aykırı bir uygulama varsa bunu esasla ilgili karar verirken değerlendirmesi” şeklinde ifade edilen yorumun doğru olmadığı, tersine Divan’ın tedbirlerin akıbetini takip etme ve gerekirse yeni tedbirlerle duruma müdahale etme hususunda kendini yetkili gördüğü geçmişte verdiği bazı ihtiyati tedbir kararlarında tekrar tekrar kullandığı şu ifadeden de anlaşılmaktadır: “Divan mevcut davada nihai kararını verene kadar, bu karar kapsamındaki hususları sürekli olarak gözden geçirecektir”.82 81 Order 26 January, § 86 (4); Order 28 March, § 51 (3); Order 24 May, § 57 (3). 82 United States Diplomatic and Consular Staff in Tehran, Provisional Measures, Order of 15 December 1979, § 47 (2); Military and Paramilitary Activities in and against Nicaragua, Provisional Measures, Order of 10 May 1984, 1.C.J. Reports 1984, § 41 (C).

RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1