51 TBB Dergisi 2025 (176) Uğur ARSLAN Suçüstü haline yer veren CMK, PVSK ve mevzuattaki diğer hükümlerden suçüstü sayılan hallerin üç farklı şekilde ortaya çıkabileceği anlaşılmaktadır. Bunlardan ilki işlenmekte olan bir suçun varlığı, ikincisi henüz işlenmiş olan fiilden hemen sonra kolluk, suçtan zarar gören veya başkaları tarafından izlenerek yakalanan failin irtikap ettiği suç ve sonuncusu da suç teşkil eden fiilîn az önce işlendiğini gösteren eşya veya kanıtlarla yakalanan kimsenin işlediği suçtur. Öğretide suçüstü halinin, “dar anlamda suçüstü” ve “geniş anlamda suçüstü” şeklinde ikili tasnifle ele alındığı görülmektedir. Dar anlamda suçüstü; failin suçu irtikap ederken ve daha suç tamamlanmadan yakalanması, geniş anlamda suçüstü ise; suç tamamlandıktan sonra failin yakalanması olarak tarif edilmiştir.14 Kanuni tabiriyle az evvel işlenen suçlar, failin suç işledikten hemen sonra takip edilerek yakalanması ve failin çok az önce suç işlediğini gösteren eşya, iz ya da belirtilerle yakalanması geniş anlamda suçüstü terimi içinde değerlendirilmektedir.15 Suçüstüne ilişkin yukarıda sıralanan tüm tanımların ortak noktalarından bir tanesi “işlenmekte olan suç” ibaresidir. Bu ibarenin lafzi yorumundan, failin en azından teşebbüs hareketlerine varan eyleminin söz konusu olması gerektiği anlaşılmaktadır16. Cezalandırılabilirliği öne çeken teşebbüs kurumunu düzenleyen Türk Ceza Kanunu (TCK)’nın 35’inci maddesi, failin işlemeyi kastettiği bir suçu elverişli hareketlerle doğrudan doğruya icraya başlamasından bahsederek teşebbüs terimini açıklamıştır. Benzer biçimde PVSK’nın yakalamayı düzenleyen 13’üncü maddesi, suça teşebbüs edilmesi halinden bahsederek suçüstü hali için asgari olarak teşebbüs halinde kalan bir suçun varlığının şart olduğunu ortaya koymaktadır. Bütün bu açıklamalardan anlaşılacağı üzere, teşebbüs teşkil etmeyen hazırlık hareketleri suçüstü halinin konusu olamayacaktır. yasa hukuku ilkeleri ve kuralları esas alınarak yorumlanması gerektiği yönünde bkz. Kemal Gözler, Türk Anayasa Hukuku, Bursa, Ekin, 2019, s. 557; Fazıl Sağlam, “Anayasa Hukuku Perspektifi ile Ağır Cezayı Gerektiren Suçüstü Hali Kavramı Üzerine Bir Deneme”, Anayasa Hukuku Dergisi 8 (15) (2019) s. 229. 14 Çolak, s. 46. 15 Çolak, s. 48. 16 Bahri Öztürk/Durmuş Tezcan/Mustafa Ruhan Erdem/Özge Sırma Gezer/Yasemin F. Saygılar Kırıt/Esra Alan/Özdem Özaydın/Efser Erden Tütüncü/Mehmet Can Tok, Ceza Muhakemesi Hukuku Ankara, 17. Baskı, Seçkin Yayıncılık, 2023, s. 444.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1