Türkiye Barolar Birliği Dergisi 148.Sayı

138 İcra ve İflâs Hukuku Açısından Ticarî Davalarda Arabulucuya Başvuru Zorunluluğu (TTK m. 5/A) dönemde bu tartışmaların daha ziyade menfi tespit davaları özelinde yoğunlaştığı gözlemlenmektedir. Ancak bu tartışmalar sadece menfi tespit davaları bakımından değil, aşağıda işaret edeceğimiz gerekçe- lerle neredeyse icra ve İflâs hukuku alanında açılabilen davaların ta- mamı bakımından önemlidir. Bu nedenle, arabulucuya başvuru zo- runluluğuna ilişkin icra ve iflâs hukuku alanındaki genel ve spesifik sorunlara geçmeden önce, işaret ettiğimiz tartışmalar değerlendirile- cek ve bu tartışmaların icra ve iflâs hukukuna yansımaları üzerinde durulacaktır. İşaret ettiğimiz sorunlar ve tartışmalar dikkate alındığında, icra (ya da iflâs) takibine konu edilmiş (ya da edilecek) bir uyuşmazlıkla bağ- lantılı olarak açılan her bir davanın arabulucuya başvuru zorunluluğu bakımından ayrı ayrı ele alınıp incelenmesinin önemi kendiliğinden ortaya çıkmaktadır. Ancak her bir davanın bu şekilde ele alınıp ince- lenmesi başlı başına bir monografik çalışmaya konu teşkil edebilecek niteliktedir. Bu nedenle biz bu çalışmada, icra ve iflâs hukuku alanın- da açılan her bir davayı spesifik olarak ele alıp incelemek yerine, daha ziyade üzerinde tartışmaların yoğunlaştığı veya ilerleyen dönemlerde yoğunlaşacağını düşündüğümüz davaları ele alıp inceleyeceğiz. Uygulamada icra ve iflâs hukuku alanında açılan davalar arabu- lucuya başvuru zorunluluğu açısından değerlendirilirken, özellikle bu davalar ile icra takipleri arasındaki sıkı ilişkinin göz ardı edildiği, bu davaların amacı ve koruduğu menfaat dengesinin dikkate alınmadığı; uygulamanın dava konusundan ziyade uyuşmazlık konusu üzerinden şekillendiği gözlemlenmektedir. Bu nedenle çalışmamızda icra ve iflâs hukuku alanında açılan davaları kendi görüşümüz çerçevesinde izah etmenin yanı sıra, özellikle arabulucuya başvuru zorunluluğunun uyuşmazlık konusu üzerinden belirlenmesinin icra ve iflâs hukuku alanında açılan davalar bakımından ortaya çıkaracağı sorunlara işaret edilecektir. A- Konu Kapsamının Sınırlandırılması Türk Ticaret Kanunu’nda arabulucuya başvuru zorunluluğunun kapsamı dava konusuna göre belirlediğinden (TTK m. 5/A) dava nite- liği taşımayan, çekişmesiz yargı işleri, icra takipleri, doğrudan doğru- ya iflâs halleri, ihtiyati tedbirler, ihtiyati hacizler bu zorunluluğa tabi