Türkiye Barolar Birliği Dergisi 148.Sayı

370 ABD Büyükelçiliği’nin Taşınması Davası’nın Muhtemel Sonuçları gibi, 1967’de Yeşil Hattı geçerek işgal ettiği topraklarda İsrail işgalci güç statüsündedir. 1967 sonrası gelişmeler bu durumu değiştirmemiş- tir ve hem Doğu Kudüs hem de Mütareke Ayırım Çizgileri arası bölge işgal altındaki topraklardır. ABD Büyükelçiliği ise, Yeşil Hattın tam üzerinde yer almaktadır, yani bir kısmı Batı Kudüs’te bir kısmı Mütareke Ayırım Çizgileri ara- sı bölgede (no man’s land) kalmaktadır. Batı Kudüs’ün İsrail ülkesi olduğu kabul edilse dahi, büyükelçiliğin bir kısmı için kabul eden Devlet’in ülkesinde kurulmadığı, işgal altındaki bir ülkede kurulduğu söylenebilir. Sonuç olarak Filistin’in diplomatik misyonun kabul eden Devletin ülkesinin dışında kurulduğu yönündeki savı geçerli görün- mektedir. Öte yandan, büyükelçiliğin konumu göz önünde tutulduğunda, diplomatik misyonun orada kurulmasının Kudüs’ün statüsünü değiş- tirmeye yönelik bir tasarruf olduğu ve bu tasarrufun da Sözleşme’nin amacına aykırı olduğu iddia edilebilir. Bu iddianın geçerliliğini sor- gulamak için “Kudüs’ün statüsü nedir?” sorusunu cevaplamak gerek- mektedir. Çünkü bu ifadenin geçtiği BM organlarının kararlarında, bu ifadenin ne anlama geldiği açıkça belirtilmemiştir. Filistin sorununa ilişkin BM Genel Kurulu ve Güvenlik Konse- yi kararları incelendiğinde, bu kararlarda geçen “Kudüs’ün statüsü” ifadesinin iki şekilde anlaşılabileceği görülmektedir. Birincisi, 181 (II) sayılı Genel Kurul kararında belirtilen “ corpus separatum” statüsü, 58 ikincisi ise, 03.04.1949 tarihli Mütareke Anlaşmasına dayanan ve 1967 savaşıyla meydana gelen “işgal altındaki toprak (ülke)” statüsüdür. Corpus separatum Kudüs şehrinin bütününe şamil bir statü iken, (Gü- venlik Konseyi ve Divan’a göre) işgal altındaki ülke statüsü Batı Ku- düs için geçerli değildir. Bunlar dışında Kudüs’ün kutsal yerleri barın- dırması veya üç dinin merkezi olmasına binaen sahip olduğu ilahi bir statü kastedilmemiştir. Zira 252 sayılı Güvenlik Konseyi kararındaki ifade “Kudüs’ün hukuki statüsü” olduğu gibi, bundan sonraki karar- larda da 252 sayılı karara gönderme yapılmıştır. 59 Territory, “Advisory Opinion”, ICJ, 9 July 2004. 58 W. Thomas Mallison and Sally V. Mallison, “An International Law Analysis of Major UN Resolutions Concerning the Question of Palestine”, CEIRPP Study, (United Nations, New York, 1979). 59 UN Security Council Resolution 252, “Middle East”, 21 May 1968, S/RES/252, § 2.