Türkiye Barolar Birliği Dergisi 148.Sayı

374 ABD Büyükelçiliği’nin Taşınması Davası’nın Muhtemel Sonuçları Temel yasayı (basic law) ve bu yasanın neticesi olan, Kudüs’ün karakter ve statüsünü değiştirmeyi amaçlayan İsrail’in benzer diğer işlemlerini tanı- mamaya karar verir ve (…) Kudüs’te diplomatik misyon kurmuş olan devletleri bu misyonları Kutsal Şehir’den çekmeye çağırır. 68 478 sayılı kararda da Güvenlik Konseyi Batı Kudüs’ü işgal altın- da görmemekte ve dolayısıyla “1967’den itibaren işgal altında olan Kudüs’ün” statüsünü değiştirmeyi amaçlayan işlemleri tanımamakta- dır. 69 Fakat bu kararda Divan önündeki davayı ilgilendiren en önemli nokta, Kudüs’te diplomatik misyon kurma tasarrufunun Kudüs’ün statüsünün değişmesine etki edebilecek bir tasarruf olarak görülmesi- dir. Bu nedenledir ki diplomatik misyonlarını Kudüs’te kuran devlet- lerden misyonlarını buradan çekmeleri istenmiştir. Filistin’in ABD’ye karşı açtığı davada da, büyükelçiliğin Kudüs’e taşınması, Kudüs’ün statüsünü (1967’den itibaren işgal altında olan bölümün statüsünü) değiştirmeyi amaçlayan bir işlem olarak nitelene- bilir. Zira ABD, Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak görmektedir ve ABD büyükelçiliğinin bir kısmı 1967’den bu yana işgal altında olan Müta- reke Ayırım Çizgileri arası bölgede (no man’s land) bulunmaktadır. Yani büyükelçiliğin taşınmasındaki amacın, işgal altındaki Kudüs’ü, İsrail’in kendi ülkesine katmasının (annexation) kabul ettirilmesi (ta- nınması) olduğu düşünülebilir. Dolayısıyla, diplomatik misyonun ta- şınması Sözleşme’nin amacına aykırı bulunabilir ve Sözleşme’nin ihlal edildiği kabul edilebilir. V. SONUÇ Filistin açısından muhtemel sonuçlarına da değinilecek olur- sa, ABD Büyükelçiliğinin Kudüs’e taşınması meselesi sırasıyla BM 68 UN Security Council Resolution 478, “Territories occupied by Israel”, 20 August 1980, S/RES/478. 69 Divan esas açısından değerlendirme yaparken uyuşmazlığa ilişkin BM Genel Kurulu’nun almış olduğu ES-10/19 numaralı kararında değindiği “tanımama yü- kümlülüğü” (obligation of non-recognition) ilkesini resen dikkate alabilir. Ulus- lararası hukukta etkisi sınırlı olan bu ilkenin, Divan tarafından dikkate alınması Filistin açısından olumlu olacaktır. Bkz.: Maurizio Arcari, “The Relocation of the US Embassy to Jerusalem and the Obligation of Non-Recognition in International Law”, 2018, Qustions of International Law, vol., 1-13.