Türkiye Barolar Birliği Dergisi 148.Sayı

89 TBB Dergisi 2020 (148) Nuray AŞCI AKINCI sınırlamanın dayandığı amacı gerçekleştirmek için ilgili temel hak yö- nünden en yumuşak aracın seçilmesi gerektiğine işaret eder. 29 Gerekli- lik testini karşılamak için düzenlemenin zorunlu, vazgeçilmez olması koşulu aranır. 30 Amacı gerçekleştirmek daha az sınırlayıcı araçlarla olanaklı değilse, söz konusu düzenleme gereklidir. Orantılılık testinde ise, bir düzenlemenin etkilerinin, söz konusu amaçlarla orantısız ya da aşırı olup olmadığı denetlenir. Gereklilik unsurunda, sabit bir amaçla bir ya da birden çok araç arasındaki bir ilişki söz konusuyken, orantı- lılıkta iki değişkenin karşılıklı ilişkisi söz konusudur. 31 Amaç ve araç, biribirine karşı ölçüsüz bir oran içinde olmamalıdır. Yarışan hedeflerin gerçek ölçümü ve değerlendirmesi bu aşamada gerçekleşmektedir. 32 Vergi sistemimize dahil edilen konaklama vergisi bakımından, sı- nırlama amacı ile sınırlama aracı arasında makul bir ilişkinin bulunup bulunmadığını belirlemek üzere 33 söz konusu verginin elverişli, gerek- li ve orantılı olup olmadığını tespit etmek gerekmektedir. Bu vergi- nin uygulanmasında diğer ülke örneklerine bakıldığında; konaklanan mekânın niteliği, vergi oranlarının/miktarlarının farklılığı, dönemsel/ sezonsal farklılık, muafiyet ve istisnaların uygulanmasına ilişkin çeşitli kriterler dikkate alınmaktadır. Bu kapsamda, konaklama vergisi de, bu ölçütler çerçevesinde incelenerek ölçülülük ilkesine uygun olup ol- madığı ele alınmıştır. 4.1. Konaklanan Mekân ve Bölge/ Şehir Kriteri Konaklama vergisinin konusunu, otel, motel, tatil köyü, pansiyon, apart otel, misafirhane, kamping, dağ evi, yayla evi gibi konaklama tesislerinde verilen geceleme hizmeti ile bu hizmetle birlikte satılmak suretiyle konaklama tesisi bünyesinde sunulan diğer tüm hizmetler (yeme, içme, aktivite, eğlence hizmetleri ve havuz, spor, termal ve benzeri alanların kullanımı gibi) oluşturur (m.34/1). İlgili maddede 29 Sağlam, s. 115. 30 Junko Ueda, “Is the Principle of Proportionality the European Approach? A Re- view and Analysis of Trade and Enviroment Cases before the European Court of Justice”, European Business Law Review , Volume: 14, Issue: 5, 2003, s. 562, 563. 31 Sağlam, s. 116. 32 Mads Andenas/Stefhan Zleptnig, “Proportionality: WTO Law: in Comparative Perspective ”, Texas International Law Journal, Volume: 42, 2007, s. 389. 33 Billur Yaltı/Selçuk Özgenç, Vergi Hukuku Pratik Çalışma El Kitabı, Beta Yayınları, İstanbul, 2005, s. 84.