14 / 477
hakemli
makaleler / refered articles
YASAMA DOKUNULMAZLIĞI
LEGISLATIVE IMMUNITY
Yusuf Solmaz BALO
*
Özet:
Yasama dokunulmazlığı on üçüncü yüzyılda İngiltere’de
doğmuştur. 1789 Fransız İhtilali ile Kara Avrupası anayasal düzenle-
rinde yer almaya başlamıştır. Günümüzde birçok devletin anayasala-
rında yer almaktadır.
Türkiye’de yasama dokunulmazlığı anayasada düzenlenen bir
kurum olmakla birlikte sürekli tartışılan bir konu olmuştur. Yasa-
ma dokunulmazlığı, parlamento üyelerinin parlamento faaliyetleri
dışındaki fiilleri nedeni ile bazı ceza usul işlemlerine tabi olmaması
anlamına gelmektedir. Amacı, milletvekillerinin şahsını korumak de-
ğil, yasama organının herhangi bir tehdit, baskı altında kalmaksızın
görevini yerine getirmesini temin etmek ve milletvekillerinin parla-
mento faaliyetlerinin engellenmemesini sağlamaktır. Bu düzenleme
kamu düzenine ilişkindir ve parlamento üyeliğine bağlı olarak parla-
mentere tanınmıştır.
Bu çalışmada, özellikle 2005 yılında yürürlüğe girmiş olan yeni
Türk ceza hukuku mevzuatı hükümleri de göz önünde bulundurul-
mak suretiyle, yasama dokunulmazlığının kapsamı, hukuki niteliği,
ceza, ceza muhakemesi ve ceza infaz hukuku karşısındaki sınırları ile
kurumun kişiler bakımından kapsamı üzerinde durulmuş, kurumun
sağladığı koruma hukukunun medeni hukuk, kabahatler hukuku ve
disiplin hukuku karşısındaki sınırları belirlenmeye çalışılmıştır.
Anahtar Kelimeler:
Anayasa, Yasama dokunulmazlığı, Yasama
sorumsuzluğu, Ceza hukuku, Parlamento üyesi, Milletvekili, Bakan,
Cumhurbaşkanı, Kabahatler hukuku, Medeni hukuk, Disiplin hukuku
Abstract:
Legislative immunity has emerged in England in
13th century. It started to take place in continental European
constitutions with the French revolution in 1789. It exists in many
state’s constitutions.
In Turkey, legislative immunity has always been a matter of
discussion while it is an institution regulated in the Constitution.
Legislative immunity means that members of the parliament shall
not be subject to criminal procedure transactions regarding their
acitivities outside the parliament. The purpose is not to protect
the member of the parliament himself/herself, but to ensure
the parliament function properly without any intimidation and
suppression. This regulation involves public order and granted to
parliamentarians due to their membership of the parliament.
1
*
Dr., Adalet Bakanlığı Kanunlar Genel Müdür Yrd.