Türkiye Barolar Birliği Dergisi 139.Sayı

155 TBB Dergisi 2018 (139) Işıl EGEMEN DEMİR B. VATANDAŞLIK KARARLARININ GERİ ALINMASI TVK m. 40’da düzenlenen vatandaşlık kararlarının geri alınması, şartları oluşmadan vatandaşlığa alınma kararlarının verilmesi halinde söz konusu olur. Vatandaşlığa alınma kararının iptali ile geri alınma- sı kurumları bir arada düşünüldüğünde, TVK 40’ta ilgilinin herhangi bir yalan beyanı ya da önemli hususları gizlemesi eylemi olmaksızın, hukuki şartların oluşmamasına rağmen vatandaşlığa alınma hali söz konusudur. 58 Burada ilk akla gelen idarenin kendi yanılgısı sonucun- da, koşullar gerçekleşmeden ilgili hakkında vatandaşlığa alınması ka- rarı vermesidir. Mülga 403 sayılı Kanun’da bu konuda bir düzenleme yoktu; ancak vatandaşlığın iptali kurumunun idarenin kendi yanılgısı sonucu vatandaşlığa alınma kararı vermesini de kapsadığı yönünde görüş vardı. 59 İdarenin hatasının ilgili kişi tarafından fark edilmesine rağmen sessiz kalınması kanaatimizce TVK m. 40 kapsamında değil; TVK m. 31 kapsamında değerlendirilmelidir. Çünkü kişinin önem- li hususlar hakkında sessiz kalması ya da idarenin kendisi hakkında doğru olmayan beyanları karşısında susması hileli davranış kapsa- mında değerlendirilmelidir. 60 Alman Hukukunda vatandaşlığa alınma işlemi, bir idari işlem ol- duğu için esasen idari usul kanunundaki idari işlemlerin geri alınması / iptaline ilişkin genel kural olan VwVfG m. 48’e 61 tabiydi. 62 Alman 58 Doğan, age, s. 215 vd. 59 Fransız Vatandaşlık Kanunu m. 112, hukuki şartlar oluşmadan verilen vatandaş- lığa alınma kararlarının iptal edilebileceğini düzenliyordu. Fişek, agm, s. 379. 60 Burada kişinin doğru beyanda bulunma yükümlülüğü ile Ceza hukukundaki il- kelerden kişinin kendi aleyhinde beyanda bulunmaya zorlanamayacağı ilkesinin çatışma halinde olup olmayacağı tartışılabilir. Simon Roth, “Das Verhältnis zwisc- hen verwaltungsrechtlichen Mitwirkungspflichten und dem Grundsatz nemo te- netur se ipsum accusare”, Schweizerische Zeitschrift für Strafrecht, Band/Tome 129, 2011, ss. 296-321, www.zstrr.recht.ch, E.T: 21.03.2018. 61 VwVfg § 48, (1) Hukuka aykırı bir idari işlem, iptal edilemez olduktan sonra bile, kısmen veya tamamen geleceğe ya da geçmişe etkili olarak geri alınabilir. ...Yarar- lanan kişi güven ilkesine aşağıdaki hallerde dayanamaz: 1. İdari işlemin meydana gelmesine aldatma, korkutma veya rüşvetle sebebiyet verdiyse, 2. İdari işlemin meydana gelmesine yanlış veya eksik beyanlarıyla sebebiyet verdiyse, 3. İdari iş- lemin hukuka aykırılığını biliyor veya ağır ihmali neticesinde hukuka aykırılığı bilmiyorsa. Bu üç halde idari işlem kural olarak geçmişe etkili olarak geri alınır. https://www.gesetze-im-internet.de/vwvfg/__48.html, E.T: 02.03.2018. 62 Kathrin Engst, “Die Rücknahme rechtswidriger Verwaltungsakte am Beispiel der Einbürgerung”, Juristische Schulung 2007, s. 225. https://beck-online.beck.de , E.T: 02.03.2018.