103 TBB Dergisi 2023 (166) Ayúe (Fe A&A5 2. Korunması Gerekli Taşınır Kültür ve Tabiat Varlıkları Koleksiyonculuğu a. Korunması Gerekli Taşınır Kültür ve Tabiat Varlıkları Kültür varlığı kavramı ile insanlığın geçmişten bugüne gelişimini, sosyo kültürel yaşamını, inanç yahut ibadet faaliyetlerini yansıtan eserlerin tümü ifade edilmektedir.1 Mevzuatımızda kültür varlığına dair düzenlemelere Anayasa’da, Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nda ve Korunması Gerekli Taşınır Kültür ve Tabiat Varlıkları Koleksiyonculuğu ve Denetimi Hakkında Yönetmelik’te yer verilmiştir. Anayasamızın 63. maddesinde tarih, kültür ve tabiat varlıklarının korunması düzenlenmiştir. Bu düzenlemeye göre; devlet, tarih, kültür ve tabiat varlıkları ve değerlerinin korunmasını sağlar ve bu amaçla destekleyici ve teşvik edici tedbirleri alır. Kültür ve tabiat varlıkları ve değerlerinden özel mülkiyet konusu olanlara getirilecek sınırlamalar ve bu sınırlamalar nedeniyle hak sahiplerine yapılacak yardımlar ve tanınacak muafiyetler, kanunla düzenlenir. Korunması gerekli taşınır ve taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları ile ilgili tanımlar, yapılacak işlem ve faaliyetler, ilgili teşkilatın kuruluş ve görevleri, 1983 tarihli ve 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu ile düzenlenmiştir.2 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun 3. maddesinde kültür varlıkları, “tarih öncesi ve tarihi devirlere ait bilim, kültür, din ve güzel sanatlarla ilgili bulunan veya tarih öncesi ya da tarihi 1 Kahraman Berk, “Türkiye’de Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıklarının Hukuki Rejimi İle Uygulama Sorunları”, Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni, C. 19, S. 1-2, s. 183; Semih Sırrı Özdemir/Mehmet Mert Özyıldırım, “Anonim Şirketlere Getirilebilecek Bir Ayni Sermaye Unsuru Olarak Özel Mülkiyete Tabi Taşınır Kültür Varlıklarının Değerlendirilmesi”, Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Y. 2022, C. 12, S. 1, s. 294; Sibel Özel, “Türk Hukukunda Kültür Varlıklarının Mülkiyeti”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Cilt 24, Sayı 1, Haziran 2018, s. 216; Mehmet Mert Özyıldırım, “Taşınır Kültür ve Tabiat Varlıklarının Hukuka Uygun Bir Biçimde Devredilebilmeleri Açısından Türk Hukukunda Kabul Edilen Yöntemler”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XXVI, Y. 2022, S. 3, s. 394. 2 Kabul Tarihi: 21.07.1983, Yayımlandığı Resmî Gazete Tarih: 23.07.1983, Sayı: 18113. Almanya’da ise kültür varlıklarının korunması, Alman Kültür Varlıklarının Korunması Kanunu (Kulturgutschutzgesetz (KGSG)) ile düzenlenmiştir. 2016 yılında kültür varlıklarının korunması hususunda kapsamlı bir reform yapılmış ve Alman Kültür Varlıklarının Korunması Kanunu özellikle 1970 tarihli Kültür Varlıklarının Kanunsuz İthal, İhraç ve Mülkiyet Transferinin Önlenmesi ve Yasaklanması için Alınacak Tedbirlerle ilgili UNESCO Sözleşmesi ile uyumlu hâle getirilmiştir. Kültür Varlıklarının Korunması Kanunu, 6 Ağustos 2016 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1