105 TBB Dergisi 2023 (166) Ayúe (Fe A&A5 boya tablolar, muhallefat (religue’ler), nişanlar, madalyalar, çini, toprak, cam, ağaç, kumaş ve benzeri taşınır eşyalar ve bunların parçaları, Halkın sosyal heyetini yansıtan, insan yapısı araç ve gereçler dahil, bilim, din ve mihaniki sanatlarla ilgili etnografik nitelikteki kültür varlıkları. (…) b) Milli tarihimizdeki önemleri sebebiyle, Millî Mücadele ve Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşuna ait tarihi değer taşıyan belge ve eşyalar, Mustafa Kemal Atatürk’e ait zati eşya, evrak, kitap, yazı ve benzeri taşınırlar”. Kanun’un 23. maddesinde yer alan kültür ve tabiat varlıkları örnek kabilinden olup, sınırlı bir sayım yapılmamıştır.4 İlgili düzenleme uyarınca korunması gerekli taşınır kültür varlıklarının kapsamı, jeoloji, antropoloji, prehistorya, arkeoloji, sanat tarihi ve millî tarih olmak üzere geniş tutularak ülkemizde izinli kültür varlığı koleksiyonculuğunun gelişmesine de zemin hazırlanmıştır.5 Kültür varlıkları, tabiat varlıklarından farklı olarak, insanlar tarafından oluşturulmuştur.6 Taşınır kültür varlıklarına örnek olarak arkeolojik objeler, tablolar ve heykeller gibi sanat eserleri ve halı/kilim gibi etnografik eserler gösterilebilir.7 Taşınır tabiat varlıklarına örnek olarak ise hayvan fosilleri ve bitki fosilleri gösterilebilir. Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu madde 23’te millî tarihimizdeki önemleri sebebiyle, millî mücadele ve ülkemizin kuruluşuna ait tarihi değer taşıyan belge ve eşyalar ve Atatürk’e ait eşyaların taşınır kültür varlığı olduğu ayrıca vurgulanmıştır. Yine aynı maddede Osmanlı padişahlarından Abdülmecit, Abdülaziz, V. Murat, II. Abdülhamit, V. Mehmet Reşat ve Vahdettin ve aynı çağdaki sikkelerin bu Kanun kapsamında tescile tabi olmadan yurt içinde alınıp satılabileceği ayrıca düzenlenmiştir. Bu madde kapsamında son altı padişah 4 Ahmet Kürşat Ersöz, Türk İdare Hukuku Kapsamında Kültür ve Tabiat Varlıklarının Korunması, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2017, s. 19; Özyıldırım, s. 398, 399. 5 Barış Şenol, Türkiye’de Arkeolojik Eser Koleksiyonculuğu, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Arkeoloji Anabilim Dalı Arkeoloji Bilim Dalı, Bursa, 2021, s. 21. 6 Oğuz Sadık Aydos, “Taşınır Kültür Varlığı Koleksiyonculuğuna İlişkin Değerlendirmeler”, Ankara Barosu Dergisi, Y. 66, S. 4, Güz 2008, s. 64. 7 Özel, s. 219.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1