107 TBB Dergisi 2023 (166) Ayúe (Fe A&A5 Komisyon tarafından korunması gerekli görülmeyerek tescil dışı bırakılan kültür ve tabiat varlıkları, sahiplerine “Tescil Dışı Taşınır Kültür ve Tabiat Varlığı Belgesi” ile iade edilir (Tasnif ve Tescil Yön. m. 9). Bu kapsamda iade edilen varlıklar, korunmasına gerek görülmeyen kültür varlıkları olup, KTVKK’nın koruma kapsamı dışındadır. Dolayısıyla bunlar üzerinde eşya hukukunun genel hükümlerine göre tasarruf edilebilir.12 c. Mevzuata Göre Koleksiyon ve Koleksiyoncu Kavramları Koleksiyon, sözlük anlamı olarak, “Öğrenme, yarar sağlama veya zevk amacıyla bir araya getirilmiş ve özelliklerine göre sınıflara ayrılmış nesnelerin bütünü, derlem” anlamına gelmektedir.13 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nda Bakanlıklar, kamu kurum ve kuruluşları, gerçek ve tüzel kişiler ve vakıfların kendi hizmet konularının veya amaçlarının gerçekleştirilmesi için her çeşit kültür varlığından oluşan koleksiyonlar meydana getirebileceği açıkça düzenlenmiştir. Ancak bu husus, Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan izin alınması şartına tâbidir. Dolayısıyla gerçek ve tüzel kişiler ancak Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından verilecek izin belgesiyle korunması gerekli taşınır kültür varlıklarından oluşan koleksiyonlar meydana getirebilirler (KVTVKK m. 26). Kanun’da her çeşit kültür varlığından oluşan koleksiyonlar meydana getirilebileceği ifadesinin yer alması ancak tabiat varlıklarından oluşan bir koleksiyon meydana getirilip getirilemeyeceğine dair bir ifadenin yer almamasının bilinçli bir tercih olmadığı, dikkatsizlikten kaynaklandığı görüşü, öğretide ifade edilmiştir.14 Kanaatimizce de Kanun’da tabiat varlıklarından bahsedilmemiş olması, tabiat varlıklarından oluşan bir koleksiyon meydana getirilemeyeceği anlamına gelmez. Zira Korunması Gerekli Taşınır Kültür ve Tabiat Varlıkları Koleksiyonculuğu ve Denetimi Hakkında Yönetmelik’te (Koleksiyonculuk Yön.) koleksiyon ve koleksiyoncu kavramları tanımlanırken, hem taşınır kültür varlıklarına hem de taşınır tabiat varlıklarına değinilmiştir. 12 Özdemir/Özyıldırım, s. 296. 13 Türk Dil Kurumu, Güncel Türkçe Sözlük, https://sozluk.gov.tr/ 14 Umar/Çilingiroğlu 224; Aydos, 70.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1