119 TBB Dergisi 2023 (166) Ayúe (Fe A&A5 siyona kayıtlı kültür ve tabiat varlıklarının kıymet takdiri ise herhâlde bilirkişiye yaptırılmalıdır. Zira bu varlıkların kıymeti, ancak ilgili varlık alanında uzman bilirkişilerce tespit edilebilir. Koleksiyona kayıtlı korunması gerekli kültür ve tabiat varlıklarının haczedilmesi ile İcra ve İflas Kanunu m. 86’da yer alan neticeler doğacaktır. Bu kapsamda borçlu/koleksiyoncu, alacaklının muvafakati ve icra memurunun izni olmadan mahcuz taşınır mallarda tasarruf edemez.61 Aksi hâlde cezaî sorumluluğu söz konusu olur. Koleksiyona kayıtlı korunması gerekli kültür ve tabiat varlıklarının haczedilmezliği ileri sürülmek isteniyorsa, bu husus şikâyet yoluyla icra mahkemesinde ileri sürülebilir. Bu varlıkların haczedilmezliğine dair şikâyet, İcra ve İflas Kanunu uyarınca şikâyetin genel hükümlerine tâbidir.62 Dolayısıyla bu şikâyeti yapabilecek kişiler icra takibinin tarafları ile sınırlı değildir. Şikâyete, ilgili haciz işleminden hukukî yararı olumsuz etkilenen alacaklı, borçlu veya üçüncü kişiler ve alacaklının ve borçlunun küllî ve cüz’î halefleri de başvurabilir.63 Kültür Varlıklarının Kanunsuz İthal, İhraç ve Mülkiyet Transferinin Önlenmesi ve Yasaklanması için Alınacak Tedbirlerle ilgili 1970 UNESCO Sözleşmesi madde 4 (b)’ye göre, ülke egemenlik sahasında bulunan bütün kültür varlıkları o ülkenin ulusal/millî kültür mirasının bir parçasıdır. Bu kapsamda, koleksiyona kayıtlı korunması gerekli kültür ve tabiat varlığının devlet tarafından koruma altında olması sebebiyle devletin de bu işleme karşı şikâyet yoluna başvurabilmesi mümkündür. Zira bu durumda devletin bu işlemin iptalinde hukukî yararı bulunmaktadır. Borçlu koleksiyoncunun mallarının haczi sırasında, koleksiyona kayıtlı olmayan bir kültür ya da tabiat varlığı bulunması durumunda ise bu husus en yakın müze müdürlüğüne, köyde ise muhtara, diğer 61 İcra ve İflas Kanunu m. 86 uyarınca haczedilmiş olan taşınır mal üzerinde üçüncü kişilerin zilyedlik hükümlerine dayanarak iyi niyetle kazandığı haklar saklıdır. Ancak iyi niyet kurallarına aykırı olarak mahcuz taşınır mal üzerinde üçüncü kişilerin iktisap ettiği haklar, alacaklının haklarını ihlâl ettiği oranda geçersizdir. 62 “…Haczedilmezlik ilkesinin doğal sonucu haczi (tamamen veya kısmen) kabil olmayan bir mal veya hakkın icra müdürünce haczedilmesi halinde borçluya tanınan haczedilmezlik şikayetidir. Bu şikâyet İcra ve İflas Kanunu’nun şikâyete ilişkin genel hükümlerine (m.16-18) tâbidir ve şikâyetin kabulü halinde icra müdürünce haczedilen mal veya hak üzerindeki haciz kalkar…”, Y. HGK., 2017/329 E., 2017/912 K., 03.05.2017 T., (Lexpera). 63 Üstündağ, s. 50; Arslan/Yılmaz/Taşpınar Ayvaz s. ,77; Muşul, s. 93.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1