167 TBB Dergisi 2023 (166) Zeynep Berin MANAVGAT Piramit yapılanmanın sıklıkla tercih edildiği ülkelerden bir diğeri olan İsveç’te, Stockholm Borsası’nda işlem gören birçok halka açık İsveç merkezli şirket, tek bir ailenin hakimiyeti altında oluşturulmuş olan bir piramit yapılanma içerisinde yer almaktadır ve bu şirketler Borsa’nın piyasa değerinin yarısını oluşturmaktadır.30 Bir başka güçlü ekonomiye sahip Japonya’da da piramit yapılanmalara sıklıkla rastlanmakta olup,31 dünyanın en güçlü ekonomisine sahip olan ABD’de ise getirilmiş olan vergi kısıtlamalarına bağlı olarak piramit yapılanmaya çok rastlanmamaktadır.32 Latin Amerika ülkeleri ise güçlü bir ekonomik yapıya sahip olmayan ancak özellikle tepede bir ailenin yer aldığı piramit yapılanmaların sıklıkla görüldüğü ülkeler arasındadırlar.33 Ülke hukuk düzenlerinin getirmiş olduğu pay sahipliği koruması, esasen kurumsal yönetim ilkelerinin34 uygulanmasının etkinliğiyle birebir bağlantılıdır. Bu anlamda, hukuk düzenince öngörülmüş olan kurumsal yönetim ilkelerinin güçlü veya zayıf olmasına bağlı olarak yapılan bir çalışmada, kontrol geliştirici mekanizmalardan olan karşılıklı iştirak, oy hakkında imtiyaz ve piramit yapılanmalar dikkate alınmış ve kontrol hakları ile sermaye oranı arasında ayrımın olmadı30 Peter Högfeldt, The History And Politics of Corporate Ownership in Sweden, In the History of Corporate Governance Around the World: Family Business Groups to Professional Managers, 2005, s. 519. 31 Randall Morck/Masao Nakamura, “Banks and Corporate Control in Japan”, Journal of Finance, 1999, V. 54, No.1, s. 319-340. 32 ABD’de piramit yapılanmalar bakımından getirilmiş olan çifte vergilendirme düzenlemesi hk. ayrıntılı bilgi için bkz. Randall Morck, “Why Some Double Taxation Might Make Sense: The Special Case of Inter-Corporate Dividends”, University of Alberta Centre for Financial Research Working Paper, 2003, No. 03-01, s. 151. 33 Latin Amerika ülkelerinde piramit yapılanmanın özellik arz eden yönleri hk. ayrıntılı bilgi için bkz. Stephen Haber, How Latin America Fall Behind: Essays in the Economic Histories of Brazil and Mexico, 1800-1914, Stanford University Press, 1997. 34 Kurumsal yönetim ilkeleri, “en iyi şekilde yönetim” anlayışına bağlı olarak, şirket ile menfaat sahipleri arasındaki dengeyi gözeten, bunlar arasındaki ilişkileri düzenleyen, tarafların hak ve sorumluluklarını ortaya koyan ve ilgililerin şirkete olan katkısının en etkili ve verimli şekilde gerçekleşmesini amaçlayarak şirketleri kontrol altına tutmaya yönelen sisteme verilen isimdir. Esas amacı, şirketin en iyi şekilde yönetimi, denetimi ve gözetimi olan kurumsal yönetimin, dört temel ilkesi vardır. Bunlar kamuyu aydınlatma veya şeffaflık, hakkaniyet, hesap verilebilirlik ve sorumluluktur (G20/OECD Principles of Corporate Governance, 2016, s.9, https://www.oecd-ilibrary.org/ docserver/9789264236882en.pdf?expires=1677570094&id=id&accname=guest&c hecksum=C6040C1309CF489A8CE2B0AE4F7EE571 (erişim tarihi:18.01.2023)).
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1