23 TBB Dergisi 2023 (166) Aysun ALTUNKAŞ Bununla birlikte söz konusu genel af kanununun soruşturma evresi devam ederken yürürlüğe girmesi durumunda nasıl bir karar verileceği konusunda da kanunda açık bir düzenleme bulunmamaktadır. Bu halde savcı, kovuşturmaya yer olmadığı kararı vererek soruşturma işlemlerini sona mı erdirecektir, yoksa suçun nitelemesinin yargılama aşamasında değişmesi ihtimali bulunduğundan af kanununa rağmen iddianame düzenleyerek işi yargı makamının önüne taşıyacak ve mahkemenin yargılama konusu olayın af kanunu kapsamına girdiğini tespit etmesi ve düşme kararı vermesi mi beklenecektir? CMK m. 172/1’de getirilen düzenleme ile Cumhuriyet savcısının soruşturma evresi sonunda, kamu davasının açılması için yeterli şüphe oluşturacak delil elde edilememesi veya kovuşturma olanağının bulunmaması hallerinde kovuşturmaya yer olmadığı kararı vereceği öngörülmektedir. Bu doğrultuda soruşturma konusu suçu kapsamına alan genel af kanunu soruşturma işlemleri devam ederken yürürlüğe girer ise bu kanun söz konusu suçla ilgili kovuşturma olanağını ortadan kaldıracağından kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilerek soruşturma sonlandırılacaktır.59 Bununla birlikte genel af kanunu, suçun niteliği dikkate alınarak ilan edilmiş ve soruşturma konusu fiilin bu nitelikte olup olmadığı konusunda bir tereddüt yaşanıyorsa, Cumhuriyet savcısının ilgili suçla bağlantılı olarak yeterli delile ulaşmış olması kaydıyla bir iddianame düzenleyerek işi yargı makamının önüne taşıması, yargı makamının dava konusu fiilin, genel af kanunu kapsamına girip girmediğini belirlemesi yerinde olacaktır.60 riskin bertaraf edilmesi için genel kanun niteliğindeki TCK’da genel affın reddine imkân tanıyan bir hüküm ihdas edilmesi gerektiğine yönelik değerlendirmeler için bkz. Dönmezer/Erman, s. 928; aktaran, Keyman, s. 140. Benzer yönde her af kanunu bakımından aynı tartışmaların yaşanmaması için affı reddetme hakkının Anayasa’nın 87. maddesine eklenmesi gerektiğine dair değerlendirmeler için bkz. Odyakmaz, s. 377. 59 Soyaslan, s. 418; Keskin Kiziroğlu, s. 68; Özek, s. 150; Şen, “Türk Ceza Hukuku Yönünden”, s. 112. Genel af ilan edildiği anda, af kapsamına giren suçla ilgili henüz kamu davası açılmamışsa, bundan sonra da açılamayacağı yönünde bkz. Keyman, s. 44, 45, 65. Aynı yönde bkz. Dönmezer/Erman, Cilt: III, s. 225; Toroslu/ Toroslu, s. 502; Özbek/Doğan/Bacaksız, s. 765; Koca/Üzülmez, s. 747, 749; Zeki Hafızoğulları/Muharrem Özen, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, US-A Yayıncılık, Ankara 2021, s. 514; Akbulut, s. 1087; Yalçın Sancar, Müteselsil Suç, s. 131 vd.; Atila, s. 277. Söz konusu kararın, savcı tarafından re’sen verilmesi gerektiğine dair bkz. Dönmezer/Erman, Cilt: III, s. 231. 60 Özek, s. 169. Bu hale ilişkin olarak yasal düzenlemelerde açıklık olmadığına; İtalyan Usul Kanunu’nda olduğu gibi, genel affın, hâkimin kamu davası ile ilgili bü-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1