27 TBB Dergisi 2023 (166) Aysun ALTUNKAŞ yer verilen düzenlemenin karşıt anlamından çıkan sonuç uyarınca cezaya bağlı olan ve hükümde belirtilen hak yoksunluklarının etkisi de ortadan kalkacaktır. Bu etkinin ortadan kalkması için yoksun kalınan hakların iadesine yönelik ayrı bir karara da ihtiyaç bulunmayacaktır.68 Bu bağlamda yanıtlanması gereken bir soru da, mahkumiyetin kanuni sonucu olarak hükümlü, TCK m. 53 uyarınca sürekli, süreli veya geçici bir kamu görevinin üstlenilmesinden; bu kapsamda TBMM üyeliğinden veya devlet, il, belediye, köy veya bunların denetim ve gözetimi altında bulunan kurum ve kuruluşlarca verilen, atamaya veya seçime tabi bütün memuriyet ve hizmetlerde istihdam edilmekten yoksun bırakılmışsa, genel af ilanı ile birlikte hükümlünün bu memuriyet ve hizmetlerde istihdam edilme hakkını yeniden kazanacağı açık olmakla birlikte, acaba bu genel affa dayanarak örneğin memuriyete iadesini talep edebilmesi mümkün müdür? Öğretide, genel af ilanının geçmişe etkili olarak uygulanmasının mümkün olmadığı, bu nedenle de genel affa dayanılarak memuriyete iadenin zorunlu olmadığı, ancak memuriyete iade konusunda idarenin takdir hakkının olduğunun ifade edildiği görülmektedir.69 Gerçekten de bu halde genel affa uğramış olsa da kişi hakkında bir kesinleşmiş mahkumiyet kararı bulunduğundan, genel affın geçmişe yürütülerek, kişinin memuriyete iade edilmesinin zorunlu olmadığı; genel affın yeniden memur olarak istihdam edilme hakkını kazandırmak şeklinde geleceğe yönelik etki doğurduğunun kabul edilmesi gerektiği düşünülmektedir.70 68 Kayıhan İçel, “Anayasa Hükümleri ve Yüksek Mahkemelerin Kararları Çerçevesinde Af, Şartla Salıverme ve Ertelemeye İlişkin Yasal Düzenlemelerin Yasaklanmış Haklar Üzerindeki Etkileri”, içinde; Anayasa Yargısı, Anayasa Mahkemesi’nin 39. Kuruluş Yıldönümü Nedeniyle Düzenlenen Sempozyumda Sunulan Bildiriler, Ankara 2001, (209-217), s. 211 vd., 217. Cezanın uygulanmasından vazgeçilip, hak yoksunluğunun devam edeceğine dair aksi yöndeki yorumların, izahı mümkün olmayan çelişkilere yol açacağına dair bkz. Kuzu, s, 291. 69 Dönmezer/Erman, Cilt: III, s. 221 vd., 235; Özek, s. 152, 162 vd.; Centel/Zafer/ Çakmut, s. 777. Genel affın amaçlarına ulaşabilmesi için geçmişe etkili olarak uygulanması gerekmekle birlikte, bu ilkenin uygulanmasının çok ağır neticeler doğurabileceği bazı hallerde, af kanunlarına konulacak özel düzenlemeler ile bu etkinin ortaya çıkmasının önlenebileceği; bu doğrultuda genel affa uğramış mahkumiyeti sebebiyle memuriyetten çıkartılmış kişinin, af sonrasında göreve iadesi konusunda idarenin takdir hakkının olduğuna dair değerlendirmeler için bkz. Keyman, s. 64, 105, 124. 70 Aynı yönde genel affın, kişinin otomatik olarak göreve dönmesi sonucunu doğurmayacağı, sadece yeniden memur olma hakkını kazandırma şeklinde etki doğuracağına dair değerlendirmeler için bkz. Toroslu/Toroslu, s. 503. Genel affın, kişiye memur olma ehliyetini yeniden kazandıracak olmakla birlikte, kişinin eski memuriyetini ve özlük haklarını talep edemeyeceğine dair değerlendirmeler için bkz. Sözüer, s. 249.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1