135 TBB Dergisi 2023 (167) Şerife YILDIZ AKGÜL Bu çalışmada öncelikle genel olarak depremden kaynaklanan zararlardan idarenin sorumluluğu ele alınacaktır. İdarenin deprem bakımından sorumluluğunun kaynağı ele alındıktan sonra başta mücbir sebep kavramı olmak üzere, zarar görenin kusuru ile üçüncü kişinin kusuru gibi idarenin sorumluluğunu etkileyecek haller özellikle gündeme gelebilecek bazı güncel konular etrafında irdelenecektir. İdarenin sorumluluğu konusundan sonra depremden kaynaklanan manevi zararlardan idarenin sorumluluğu konusu ele alınacaktır. Tam yargı davası yoluyla mahkemece takdiri olarak belirlenen manevi tazminata ilişkin konular yargı kararları ekseninde ele alınacaktır. I. DEPREMDE İDARENİN SORUMLULUĞU İdarenin hukuki sorumluluğu, hukuk devleti ilkesinin gereklerinden biridir. Hatta hukuk devleti ilkesinin benimsemesinden önce polis devleti anlayışında bile “hazine teorisi” gereğince idarenin sorumluluğuna gidilebilmekte idi.2 Nitekim öğretide idarenin sorumluluğuna ilişkin açık bir düzenleme olmasa dahi idarenin “sosyal hukuk devleti ilkesi” gereğince sorumlu tutulacağı kabul edilmektedir.3 Bu kapsamda idarenin sorumluluğu ilk kez 1961 Anayasası ile düzenlenmiş olmasına rağmen (m. 114/son) bu ilkenin Danıştay içtihatları ile gelişmesi ve gerek 1961 gerekse 1982 Anayasası ile soyut olarak düzenlenmesine karşın idarenin sorumluluğunu hizmet kusuruna dayandıran kararlardan zamanla idarenin faaliyetlerinin genişlemesi ve sosyal devlet ilkesinin benimsenmesine koşut olarak kusursuz sorumluluğun da içtihatlarla benimsenmesi,4 bu kabulün yansımasıdır. İdarenin sorumluluğunun anayasal dayanağı Anayasa’nın 40, 125 ve 129. maddeleridir. Kamu görevlilerinin kusurları halinde de zararın idarece karşılanacağı ve kusurları oranında kamu görevlilerine rücu edileceği hususu düzenlenmiştir (kamu görevlilerinin haksız işlemlerinden doğan zararın devlet tarafından karşılanacağına ilişkin mad.40/ son ve memurların kusurlarından doğan tazminat davalarının idareye karşı açılacağına ilişkin m.129/4). Söz konusu düzenlemeler kusurlu 2 Metin Günday, İdare Hukuku, 10. Baskı, İmaj Yayıncılık, Ankara 2013, s.368. 3 Yıldızhan Yayla, İdare Hukuku, Beta, İstanbul 2009, s. 359. 4 Bahtiyar Akyılmaz/Murat Sezginer/Cemil Kaya, Türk İdare Hukuku, 14. Baskı, Savaş Yayınevi, Ankara 2021, s.125-126.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1