137 TBB Dergisi 2023 (167) Şerife YILDIZ AKGÜL İdarenin davranışı depremlerin etkilerinin en aza indirilmesi konusunda idarenin yükümlülükleri şeklinde belirmektedir. Yaşam hakkı ve mülkiyet hakkı gibi temel hak ve hürriyetlerle bağlantılı olarak devletin bu temel hak ve hürriyetleri koruma yükümlülüğü uluslararası düzenlemeler, anayasal ve yasal düzenlemelerde ifade edilmiştir. 2011 Van depremine ilişkin yapılan bireysel başvuruda Anayasa Mahkemesi’nce vurgulandığı üzere yaşam hakkı bakımından pozitif bir yükümlülük olarak Devlet, bireyin maddi ve manevi varlığını her türlü tehlikeden, tehditten ve şiddetten korumakla yükümlüdür. Bu yükümlülük, kamusal olsun veya olmasın, yaşam hakkının tehlikeye girebileceği her türlü faaliyet bakımından geçerlidir. Devletin, sorumluluğunu gerektirebilecek şartlar altında can kaybının gerçekleştiği durumlarda, elindeki tüm imkânları kullanarak, yaşam hakkını korumak için oluşturulan yasal ve idari çerçevenin gereği gibi uygulanmasını ve bu hakka yönelik ihlallerin durdurulup cezalandırılmasını sağlayacak etkili idari ve yargısal tedbirleri alma görevi Anayasa’nın 17. maddesinde düzenlenen yaşama hakkının bir gereğidir.8 İdarenin kusurunun bulunup bulunmadığı depremin etkilerini önleme ve depremden sonra da etkili şekilde müdahale konusunda idareye verilen görevlerin gereği gibi ve zamanında yerine getirilip getirilmediğinin her somut olay bakımından değerlendirilerek tespit edilebilecektir. Danıştay’ın 1999 depremi sonrasında verdiği kararlarda bu görevler, planlama, iş birliği, denetim ve idari işlemler bazında geniş bir yelpazede tek tek sayılmıştır. Buna göre; afetlerin önlenmesi ve zararların azaltılması amacıyla alınması gereken tedbirleri araştırmak, bu konudaki temel hedef ve politikaları belirlemek, ülke içindeki bilimsel, teknik ve idari çalışmaları koordine etmek, ortak sonuçları tüzük, yönetmelik, talimat ve eğitim yoluyla uygulamaya aktarmak ve denetlemek, afet zararlarının azaltılması amacıyla ulusal ve uluslararası işbirliği, proje ve programları oluşturmak, elde edilen sonuçları uygulamaya aktarmak, afete uğramış ve uğrayabilecek bölgeler ile yapı veya ikamet için yasaklanmış afet bölgelerini tespit ve ilan etmek, afet bölgelerinde yapılacak yapılarla ilgili kuralları, yapı tekniklerini ve projelendirme esaslarını tespit etmek, depremleri ve etkilerini incelemek, elde edilen sonuçlara göre deprem katalogları ve ülkenin deprem haritalarını hazır8 AYM, Serpil Kerimoğlu ve diğerleri, B. No: 2012/752, 17/9/2013, § 51,52, https:// kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/BB/2012/752.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1