19 / 457
18
İnsanlığa Karşı Suçlar ve Soykırım Suçu Kapsamındaki Cinsel Şiddet Fiilleri
ne geldi. Güvenlik Konseyi, Yugoslavya İç Savaşı sırasında gerçekleşen
uluslararası insancıl hukuk ihlallerinin faillerini yargılamak amacıyla
Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin (EYUCM) kurul-
masına karar verdi.
18
Halen görevini sürdüren Mahkeme’nin savaş
suçları, soykırım suçu ve insanlığa karşı suçlar üzerinde yargılama
yetkisi bulunmaktadır. EYUCM Statüsü, insanlığa karşı suçun varlığı
için ulusal veya uluslararası bir silahlı çatışmanın varlığını aramakta-
dır.
19
Ayrıca Statü, suç tanımındaki seçimlik hareketlerin sayısında de-
ğişikliğe gitmiştir. Buna göre hapsetme, işkence ve ırza geçme fiilleri
de insanlığa karşı suç kapsamında değerlendirilebilecektir.
Güvenlik Konseyi’nin kurduğu bir diğer
ad hoc
mahkeme ise Ru-
anda Uluslararası Ceza Mahkemesi’dir (RUCM). Mahkeme, Ruanda’da
1994 yılının Ocak ve Aralık ayları arasında gerçekleşen insanlık dışı
suçların faillerini yargılamak amacıyla kuruldu.
20
RUCM de insan-
lığa karşı suçlar üzerinde yargılama yetkisine sahiptir. Mahkeme
Statüsü’nün benimsediği suç tanımı, EYUCM Statüsü’nde benimsenen
anlayıştan oldukça farklıdır. Uluslararası örfi hukuka uygun olarak,
insanlığa karşı suçların barış zamanında da işlenebileceği kabul edil-
miştir. Bunun yanında ayrımcılık saiki aranarak suçun işlenmesi özel
kastın varlığına bağlanmıştır.
21
Uluslararası ceza hukukunda ve dolayısıyla insanlığa karşı suç-
ların yargılanmasında en önemli dönüm noktası Uluslararası Ceza
Mahkemesi’nin (UCM) kurulması olmuştur. Kalıcı bir uluslararası
mahkemenin hayata geçirilmesi cezasız kalan kitlesel insan hakları
ihlallerine son verebilmek için önem taşır.
22
Bu bakımdan UCM savaş
suçları, soykırım suçu, insanlığa karşı suçlar ve saldırı suçu üzerinde
yargılama yetkisine sahip kılınmıştır. Roma Statüsü, insanlığa karşı
18
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin 827 sayılı kararı, 25.05.1993, S/RES/827.
19
Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi Statüsü, 25.05.1993 (Birleşmiş Mil-
letler Güvenlik Konseyi’nin 20.02.2008 tarih ve 1800 sayılı kararı ile değişik), mad.
5.
20
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin 955 sayılı kararı, 08.11.1994, S/RES/95.
21
Ruanda Uluslararası Ceza Mahkemesi Statüsü, 08.11.1994, S/RES/95, (Birleşmiş
Milletler Güvenlik Konseyi’nin 27.10.2003 tarih ve 1512 sayılı kararı ile değişik),
mad. 3.
22
Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin taşıdığı önem ve kuruluş sürecine ilişkin ayrın-
tılı bilgi için bkz. Yusuf Aksar, Implementing International Humanitarian Law:
From the Ad Hoc Tribunals to a Permanent International Criminal Court, Rout-
ledge Press, London 2004, s. 43-68.