93 TBB Dergisi 2022 (160) Ünal BOZDAĞ Örneğin, işlendiği dönemde uzlaşmaya tabi olmayan bir suçun sonradan yapılan bir değişiklikle uzlaşmaya tabi hale getirilmesi halinde yargılama safahatı bitene kadar sanığın lehine olan uzlaşma hükümleri uygulanmak zorundadır. Bir “onarıcı adalet yöntemi olan uzlaştırma”30 kurumu Yargıtay uygulamasında karma nitelikte bir kurum kabul edildiğinden kesinleşme olsa hatta mahkûmiyet hükmü infaz edilmiş olsa dahi uzlaştırma işlemlerinin uygulanması mümkün kabul ediliyor, bir başka deyişle ceza muhakemesi normlarından farklı olarak lehe kanun geriye yürüyor. Yine aynı örnekten hareketle yasal değişiklikle uzlaştırmaya tabi bir suç uzlaştırma kapsamından çıkarılması halinde ise, aleyhe bir durum söz konusu olduğundan aynı maddi ceza hukukunda olduğu gibi bunun geriye yürümesi mümkün olmuyor. Bu itibarla, ne zaman ki bir düzenleme kişi özgürlüklerini sınırlandırıcı nitelik gösterir, bu durumda hukuk devleti ilkesi ile temel insan hakları devreye girer. Kaldı ki kanunilik ilkesi de buna müsaade etmez. Bu bağlamda, yeni düzenlemenin sanık aleyhine sonuç doğuracak şekilde geriye yürümemesi bu hak ve ilkelerin de bir gereği olmaktadır. CMK 286/3. maddesi ile temyiz kanun yolunun belli suçlar hakkında açılması esaslı nitelikte bir usul işlemidir. CMK’nın geçici 5/f. maddesi ile getirilen geriye yürümenin sanık aleyhine de hukuki sonuç doğurması ihtimali vardır. Geçici maddelerin varlık sebepleri, etki ve değeri, kanunilik ilkesi ve Anayasa Mahkemesi’nin kararı birlikte değerlendirildiğinde; bireylerin özgürlüklerini kısıtlayan aleyhe düzenlemelerin geriye yürümemesi lehine düzenlemelerin ise belli süreler dahilinde geriye yürümesi hem daha hukuki olacak ve hem de Anayasa’nın ruhuna daha uygun olacaktır. Zira Geçici 5/f. maddesi ile de murad edilen sanığın aleyhine sonuç doğuracak uygulamalar değil lehine sonuç doğuracak uygulamaların geriye yürümesidir. Anayasa Mahkemesi de benzeri bir durumda, yeni getirilen usulü düzenlemelerin geçmişe yürüyerek sanık aleyhine hukuki sonuç doğurmasını Anayasa’ya aykırı bulmuştur.31 30 Olgun Değirmenci, Onarıcı Adalet Uygulaması Olarak Ceza Muhakemesinde Uzlaştırma, 2. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2021, s.91. 31 Anayasa Mahkemesi’nin 26.01.2022 tarih ve 2021/48 Esas, 2022/7 Karar sayılı İlamı, İlamMetni için Bkz.; 14.04.2022 Tarih ve 31809 sayılı Resmî Gazete ve https:// www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2022/04/20220414-7.pdf, E.T.: 15.04.2022
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1