189 TBB Dergisi 2022 (160) Alperen KORKMAZ uyarısı içermez, yazı, haber, yayın ve programlarda reklam yapma amacıyla bir mal veya hizmete ilişkin tanıtıcı ifadeler yayının maksadını aşar, orantısız ve abartılı olursa örtülü reklam niteliği taşır.26 Örtülü reklamın en belirgin özelliği, reklam olduğunun açıkça ifade edilmeyişidir. Bu tarz reklamlarda reklam uyarısı mevcut olmamakta; tüketici, reklam izlediğini bilmeden, iradesi dışında reklam yayınına maruz kalmaktadır.27 İkinci olarak, örtülü reklam yayının arasına gizlenmekte, yayının sunuluşu itibariyle içerikten kolay bir şekilde ayrılamamaktadır. Örneğin TRHTUY’de sayıldığı üzere haber, belgesel, kültürel tanıtım yayını gibi yayınlarda, bu yayının parçası edasıyla ve fakat reklam yapma amacıyla hareket edilmesi söz konusudur. Bu kısımda dikkat edilmesi gereken husus, yayında yer verilen ifadelerin orantısız ve abartılı olmasıdır. Bu hususlar reklam yapma iradesinin tespiti açısından da önemlidir. Örneğin bir kent tanıtımında kentin meşhur bir yemeğini tanıtırken, yemek yenilen restoranın bilgilerine yer verilmesinin yanında ürün ve hizmetin tanıtımı aşacak şekilde övülmesi, tüketicilerin bu mekâna gelmelerinin teşvik edilmesi halinde ya da bir yayında görülen içecek kutusunun abartılı şekilde uzun uzun gösterilmesi durumunda örtülü reklam söz konusudur. Örtülü reklamın özellikleri ne kadar somutlaştırılmaya çalışılırsa çalışılsın, reklam yapma iradesi, abartı, orantısızlık gibi kavramlar subjektif kavramlardır. Bu sebeple örtülü reklamın tespiti zordur. Örtülü reklamın tespitinde de aldatıcı ve yanıltıcı reklamın tespitinde olduğu gibi ortalama tüketici ölçütüne başvurmak gerekmektedir.28 Tanıtımın örtülü reklam olup olmadığı hususu, reklamın hitap ettiği hedef kitleye göre belirlenecek ortalama tüketiciye göre tespit edilebilir.29 Reklam, İstanbul Şehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, 2017, s. 48. 26 Aktekin/Gürbüz, s. 45-50; Erol, s. 44; Özel, s. 309. 27 Erol, s. 48. 28 Kanunun haksız ticari uygulamaları düzenleyen 62. maddesinde ve TRHTUY’de ortalama tüketici ifadesine yer verilmiştir. Ortalama tüketici Yönetmeliğin 4. maddesinin birinci fıkrasının j bendinde; Ticari veya mesleki olmayan amaçlarla hareket eden, tüketici işlemi ya da tüketiciye yönelik uygulamaların her aşamasında makul düzeyde bilgiye sahip olan gerçek veya tüzel kişi olarak tanımlanmıştır. 29 İnal/Baysal, s. 78; Tekelioğlu, s. 77; Mehmet Ali Aksoy, “2005/29/AT Haksız Ticari Uygulamalar Direktifinde Düzenlenen Haksız Rekabet Halleri ve Uygulama
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1