115 TBB Dergisi 2023 (166) Ayúe (Fe A&A5 lemez.44 İcra ve İflas Kanunu’nda yer alan bu düzenlemenin amacı, kamu hizmetinin aksatılmaması ve kesintiye uğramamasını temin etmektir.45 Devlet mallarının hazcedilmezliğinde diğer sebepler devletin borçlarını ödeyeceğinin kabulü ve cebri icrayı yürüten devletin bunu kendisine karşı kullanamamasıdır.46 Devlet mallarının haczedilmezliğine ilişkin hüküm kamu düzeninden olup, ihlâli hâlinde süresiz şikâyete tâbidir.47 Koleksiyona kayıtlı taşınır kültür ve tabiat varlıklarının haczedilip haczedilemeyeceği yönünde bir sonuca varabilmek için, bunların İcra ve İflas Kanunu’nun 82. maddesi uyarınca haczedilemez olan devlet malları kapsamında olup olmadıklarının tespiti gerekir. Bir malın icra hukuku anlamında devlet malı kabul edilip devlet mallarının haczedilmezliği kuralına tâbi olabilmesi için, kamu hizmetinin yürütülmesine tahsis edilmesi gerekir.48 Gerçek kişi veya tüzel kişi koleksiyoncunun koleksiyonunda bulunan taşınır kültür ve tabiat varlıkları bakımından ise kamu hizmetinin yürütülmesine tahsis edilmeden bahsedilemez. Dolayısıyla bu mallar cebri icra hukuku anlamında da devlet malı değildir.49 44 Bir malın haczi caiz olup olmadığı icra memuru tarafından re’sen dikkate alınır. İcra memurunun bu işlemine karşı şikâyet yoluna başvurulabilir (Kuru, Haczi Caiz Olmayan Şeyler, s. 324). 45 Arslan/Yılmaz/Taşpınar Ayvaz/Hanağası, s. 341; Atalı/Ermenek/Erdoğan, s. 199; Akil, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Bir Kararı Vesilesiyle Devlet Mallarının Haczedilmezliği Kuralı Üzerine Düşünceler, Ankara Barosu Dergisi, 2012/2, s. 107; Yağcı, s. 611. Bu kapsamda haczedilemeyen devlet malları kapsamına yalnızca sadece devletin kamu malları dahil olup, devletin özel malları ise haczedilebilmelidir (Akil, s. 107; Yağcı, s. 615). Bir diğer görüşe göre ise devlete ait özel mallar da haczedilememelidir (Gülan, s. 147). 46 Kuru, Haczi Caiz Olmayan Şeyler, s. 283; Kuru, İcra El Kitabı, s. 503; İlhan E. Postacıoğlu, İcra Hukuku Esasları, 4. bs., İstanbul, Fakülteler Matbaası, 1982, s. 366; Arslan/Yılmaz/Taşpınar Ayvaz/Hanağası, s. 341; Atalı/Ermenek/Erdoğan, s. 199; Akil, s. 107-108; Aydos, s. 72; Peksöz, s. 946. 47 “…devlet malının haczine yönelik 1. bende dayalı haczedilmezlik şikâyeti kamu düzeninden olup süresizdir. Bunun yanında özel kanunlar ile haczedilemeyeceği hüküm altına alınan hak ve alacakların haczinde ise haczedilmezliğe ilişkin hüküm emredici nitelikte ve kamu düzeniyle ilgili ise şikâyetin süresiz olacağı düşünülmelidir…”, Y. 12. HD., 2011/24810 E., 2011/26803 K., 06.12.2011 T., (Lexpera). 48 Arslan/Yılmaz/Taşpınar Ayvaz/Hanağası, s. 341; Atalı/Ermenek/Erdoğan, s. 200-201; Ulusoy, s. 652. 49 Korunması gerekli taşınır kültür varlıkları devlet malı sayan görüşe göre dahi bazı hâllerde özel mülkiyet söz konusu olabilir (Berk, s. 183; Aydos, s. 65). Zira kültür varlıklarının korunmasında amaç, bu varlıkların gelecek nesillere aktarılabilmesini sağlamak olup bu husus kamu menfaatiyle ilgilidir (Aydos, s. 66). Taşınır kültür mallarının devlet malı sayılmasının gerekçelerinden biri de kamu menfaatidir (Aydos, s. 66, dn. 38). Devletin bu mallar üzerindeki mülkiyeti “kendine özgü kamu mülkiyeti”dir zira bu devletin bu malları satma ve yok etme gibi yetkileri bulunmamaktadır (Aydos, s. 68. Öğretide Umar da devletin eski eserler üzerinde gerçek bir mülkiyet hakkı olmadığını vurgulamıştır (Umar, “Öneri”, s. 10)). Ancak
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1