117 TBB Dergisi 2023 (166) Ayúe (Fe A&A5 4. Koleksiyona Kayıtlı Korunması Gerekli Taşınır Kültür ve Tabiat Varlıklarının Haczedilmesinde İzlenecek Usûl Haciz, bir para alacağının elde edilebilmesi amacıyla borçlunun mallarına, haklarına ve alacaklarına icra dairesince hukuken el konulmasıdır.53 Haczin konusu, borçluya ait ve maddi bir değer ifade eden tüm malvarlığıdır.54 Borçluya ait ve maddi değer ifade eden malvarlığına, borçlu koleksiyoncu ise koleksiyonu da dahil olur. Gerçek ve tüzel kişilere ait özel koleksiyona kayıtlı taşınır kültür ve tabiat varlıkları, bu kişilerin borçları nedeniyle haczedilebilir.55 Zira gerçek ve tüzel kişilere ait özel koleksiyona kayıtlı taşınır kültür ve tabiat varlıklarının mülkiyetleri devlete değil, belirli sınırlamalarla koleksiyoncu kişilere aittir ve İcra ve iflas Kanunu’nun haczi caiz olmayan malları düzenleyen 82. maddesindeki devlet mallarının haczedilemeyeceğine ilişkin kural, bu mallar bakımından uygulama alanı bulmaz. Özel bir kanun hükmüyle de bu mallara haczedilmezlik vasfı tanınmamıştır. Gerçek ve tüzel kişilere ait özel koleksiyona kayıtlı taşınır kültür ve tabiat varlıkları bir müzede teşhir ediliyor olsa dahi bu onların haczine engel teşkil etmez.56 Yargıtay kararlarında da taşınır kültür varlıklarının haczinde Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kanunu ve ilgili yönetmelik hükümlerinin dikkate alınması gerektiği ifade edilmiştir.57 Bu kapsamda 53 Baki Kuru, İcra ve İflâs Hukuku El Kitabı, 2. Bs., İstanbul, Adalet Yayınevi, 2013, s. 410; Postacıoğlu, İcra, s. 290; Arslan/Yılmaz/Taşpınar Ayvaz/Hanağası, s. 296; Timuçin Muşul, İcra ve İflâs Hukuku, 6. bası, C. I, Ankara, Adalet Yayınevi, 2013, s. 505; Atalı/Ermenek/ Erdoğan, İcra ve İflâs Hukuku, 6. bs., Ankara, Yetkin Yayınları, 2022, s. 181; Abdurrahim Karslı, İcra ve İflas Hukuku, 4. bs., İstanbul, Filiz Kitabevi, 2022, s. 335. 54 Karslı, s. 337; Atalı/Ermenek/Erdoğan, s. 181. 55 Özdemir/Özyıldırım, s. 312, dn. 110. Ayrıca şirket kurucularının koleksiyonlarında bulunan ve belirli bir değere sahip kültür varlıklarını anonim şirkete aynî sermaye olarak getirilebileceğine dair bkz. Özdemir/Özyıldırım, s. 306. 56 Peksöz, s. 958; Özdemir/Özyıldırım, s. 312, dn. 110. 57 “…863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun 24 ve devamı maddelerinde; gerçek kişilerin Bakanlıktan izin almak ve müze envanter defterine kaydettirmek koşulu ile taşınır kültür varlığını edinebilecekleri ve bu mallan yasada belirtilen prosedüre uymak suretiyle tasarruf edebilecekleri düzenlenmiştir. 2863 sayılı Kanun’un “Yönetim ve Gözetim” başlıklı 24. maddesi; devlet malı niteliğini taşıyan korunması gerekli taşınır kültür ve tabiat varlıklarının devlet elinde ve-müzelerde bulundurulması ve bunların korunup değerlendirilmelerinin Devlete ait olduğunu belirttikten sonra; alımı, satımı serbest bırakılacak etnografık eserlerin hangi devirlere ait olacağı ve diğer nitelikleri ile kayıt ve tescil şartlarının bir yönetmelikle belirleneceğini hüküm altına almıştır. Aynı Kanun’un 26/2. maddesinde ise gerçek ve tüzel kişilerle vakıfların, Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan izin almak şartıyla, kendi hizmet konularının veya amaçlarının gerçekleştirilmesi için her çeşit kültür varlığından oluşan koleksiyonlar meydana getirebilecekleri, müzeler kurabilecekleri
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1