49 TBB Dergisi 2023 (166) Aysun ALTUNKAŞ Sonuç Yerine Özellikle genel affın, siyasi amaçlarla kullanıldığı gerçeği dikkate alındığında, genel af ilan edilmesi yerine o eylemin suç sayılıp cezalandırılmasında toplumsal yarar kalmamışsa, eylemin suç olmaktan çıkartılması yoluna gidilmelidir.125 Platon’un da ifade ettiği üzere, bir devletin kalıcı ve insanlık ölçüleri içerisinde olabilmesi için onur gibi cezaların da doğru dağıtılması gerekmektedir.126 Bu bağlamda bir eylemin suç sayılması ve o suç karşılığında öngörülen yaptırımlar belirlenirken hassasiyetle hareket edilmesi gerektiği açık olduğu gibi, bu hassasiyet, affa duyulan ihtiyacı da azaltacaktır. Bu husus Bentham tarafından da “İyi yasalar yapılmalıdır ki, onları hükümsüz kılacak sihirli değneklere ihtiyaç kalmasın” sözleriyle ifade edilmektedir.127 Yine belirli bir dava özelinde kanun hükmünün hatalı uygulandığı sonucuna ulaşılması halinde yani adli hatanın söz konusu olduğu hallerde de af kurumu yerine yargılamanın yenilenmesi yoluna gidilmesi düşünülebilir.128 Bu doğrultuda adli hataların yoğunluğundan kaynaklı şikayetlerin sayısındaki artışın, ilan edilecek aflarla giderilmeye çalışılması yerine, yargının etkin ve adil şekilde işlemesini sağlayacak tedbirler ve yasal düzenlemeler getirilmesi gerektiği açıktır.129 Kaldı ki yukarıda da ifade edildiği gibi, özellikle af ilan etme yetkisinin iktidar sahipleri tarafından siyasi çıkarlar için kullanılması durumunda olduğu gibi yetkinin kötüye kullanıldığı hallerde af ilan edilmesinin, cezadan beklenen faydayı ortadan kaldırmak ve adalet mekanizmasına duyulan inancın sarsılmasına neden olmak gibi ciddi riskleri de bulunmaktadır.130 Hatta temelinde toplumsal barışın yeniden tesis 125 Keyman, s. 17. 126 Plato, Laws 1 & 2, Translated with an Introduction and Commentary by Susan Sauvé Meyer, Clarendon Plato Series, Oxford University Press, 2015, ProQuest Ebook Central, s. 27. 127 Jeremy Bentham, Theory of Legislation; aktaran, Yıldırım, s. 17. 128 Özek, s. 137; Kocasakal, s. 94. Bu halde kanun yararına bozma veya yargılamanın yenilenmesi yollarının işletilebileceğine dair bkz. Şen, “Türk Ceza Hukuku Yönünden Af”, s. 115. 129 Affın, adli hataların giderilmesinde başvurulabilecek tali ve istisnai bir yol olduğu yönünde bkz. Yalçın Sancar, “23 Nisan 1999 Tarihine Kadar İşlenen Suçlardan Dolayı Şartla Salıverilmeye, Dava ve Cezaların Ertelenmesine Dair Kanun’un Hukuksal Niteliği ve Sonuçları”, s. 187. 130 Öztürk/Erdem, s. 610. Türkiye’de adeta dönemsel olarak çıkarılan aflar nedeniyle, toplumun hukuka duyduğu güvenin azaldığı, cezanın genel ve özel önleme amacının etkisiz kılındığına yönelik değerlendirmeler için bkz. Sözüer, s. 222.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1