50 Türk Ceza Hukukunda Af edilmesi bulunan kurumun, bu amacından uzaklaştırılarak, yapay gerekçelerle kullanılması, affın kendisinin toplumsal barışı bozmak ya da büyük toplumsal kargaşalara neden olmak gibi sonuçlar doğurması da mümkündür.131 Bununla birlikte kötüye kullanıma ya da yanlış uygulamaya müsait tek ceza hukuku kurumu, af değildir. Kaldı ki bir kurumun kötüye kullanım ya da yanlış uygulanma ihtimalinin varlığı, söz konusu kurumların ceza kanunlarından çıkartılmasının gerekçesi de olamaz.132 Öte yandan büyük toplumsal olaylar sırasında bu olayların bastırılması amacıyla çıkartılan kanunlara dayanılarak kurulan mahkumiyet kararları nedeniyle özellikle siyasi133 ya da yarı siyasi suçların ve bu suçlardan hüküm giymiş olanların, yine aslında ifade veya düşünce özgürlüğünün, bu kapsamda basın özgürlüğü ve eleştiri hakkının kullanımı niteliğinde olan fiillerin ya da bu fiilleri nedeniyle hüküm giymiş olanların affedilmesi134 suretiyle toplumsal barışın yeniden tesis edilmesinde zorunluluk olabilir.135 Bu tip siyasi ya da yarı siyasi 131 Bu tespitler ve Türkiye’de 1974 yılında ilan edilen affın, ülkede 12 Eylül 1980 darbesine zemin hazırlayan olayların çok etkin bir sebebini oluşturduğu hususunda görüş birliği olduğuna dair değerlendirmeler için bkz. Dönmezer/Erman, Cilt: III, s. 217. Benzer yönde siyasal suçları, ifade ve basın özgürlüğü ile bağlantılı suçları kapsamına alan af kanunlarının, toplumsal barışın yeniden tesis edilmesine fayda sağlarken, suçun niteliği dikkate alınmaksızın hemen hemen bütün suçları kapsamına alan geniş kapsamlı af kanunlarının toplumsal barıştan çok toplumsal rahatsızlığa zemin hazırladığına dair bkz. İnceoğlu, s. 64. Benzer tespitler için bkz. Çakmak, s. 51 vd.; Kocasakal, s. 97. 132 Keyman, s. 28 vd., 148 vd. 133 Genel affın, sadece siyasi suçları kapsamına alması, diğer suçlar için genel af ilan edilmemesi gerektiğini savunan görüşlerin ayrıntıları ve bu görüşlere yönelik eleştiriler için bkz. Keyman, s. 25 vd. Cebir, tehdit, şiddet karışmadığı ölçüde yarı siyasi suçların af kapsamına alınabileceğine dair bkz. Şen, “Türk Ceza Hukuku Yönünden Af”, s. 122. Aksi yönde siyasi suçların kapsamının belirlenmesi mümkün olmadığından sadece siyasi suçlar için af ilan edilmemesi gerektiğine dair bkz. Çakmak, s. 52. 134 Bir af kanununun ilk olarak kapsamına alması gereken vakıaların, ifade ve düşünceyi açıklama özgürlüğünün siyasi saikler doğrultusunda kullanılmasından doğan ve demokratik toplum düzeninin gereklerine aykırı davalar olduğuna yönelik haklı tespit ve değerlendirmeler için bkz. Tolga Yıldırım, s. 39. Benzer tespitler için bkz. Kuzu, 292, 296. Devletin af yetkisini öncelikle devlet aleyhine işlenen suçlar bakımından kullanması gerektiğine yönelik değerlendirmeler için bkz. Öztürk/Erdem, s. 610. Benzer şekilde bireyin mağdur edildiği adi suçlarda af yetkisinin kullanılmaması gerektiğine dair bkz. Şen, “Türk Ceza Hukuku Yönünden Af”, s. 122. 135 Büyük toplumsal olayların ardından verilen mahkûmiyet kararları bir af ile ortadan kaldırılmadığı sürece, bu olayların önlenmesinin imkânsız olduğuna, genel
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1