53 TBB Dergisi 2023 (166) Aysun ALTUNKAŞ Yine adli hataların varlığı yadsınamaz bir gerçek olduğundan bu hataların giderilmesi gerektiği de açıktır. Bu gibi hallerde yargılamanın yenilenmesi yoluna gidilmesi gerektiği ileri sürülebilirse de143 bu durum, kişi hakkında yeniden bir yargılama prosedürünün devreye girmesi anlamına geleceğinden, kişinin özgürlüğüne kavuşma zamanının gecikmesi riskini doğurabilecektir.144 Bu nedenle adli hataların hızla giderilmesi için de bir af kurumuna ihtiyaç bulunmaktadır.145 Adli hatanın varlığı halinde ilan edilecek af, özel af olup, bu affı da kendisine sürekli hastalık, sakatlık ve kocama halleri ile sınırlı bir özel af ilan etme yetkisi tanınan Cumhurbaşkanından farklı olarak TBMM ilan edecektir. Bununla birlikte adli hatanın giderilmesi amacıyla affa başvurulurken de, TBMM, bir yargı organı olmadığını akılda tutarak, mahkemelerin olaya yönelik maddi ve hukuki takdirleri ile ilgili değerlendirmede bulunmamaya, AY m. 138’de güvencesini bulan mahkemelerin bağımsızlığı ilkesine riayet etmeye özen göstermelidir.146 Bununla birlikte şu husus da ifade edilmelidir ki, kişi aftan yararlandıktan sonra, bu affın özel af niteliğinde olması nedeniyle hakkındaki mahkumiyet varlığını devam ettirdiğinden, af kanunundan yararlanan hükümlülerin, yargılamanın yenilenmesi yoluna gitmesi de mümkündür.147 143 Adli hatanın varlığı halinde, hata yargı organı tarafından yapıldığından, bu hatanın yine yargı organı eliyle giderilmesi gerektiğine; bu halde af yolunu açmak suretiyle başka organların yargı kararlarında hata görmesine imkan tanımanın, “yargılama erkine müdahale”ye imkan tanımak anlamına geleceğine yönelik eleştiri ve değerlendirmeler için bkz. Faruk Erem, “I. Muhakemenin Yenilenmesi Hakkında Genel Bilgiler”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Yıl: 1962, Cilt: 19, Sayı: 1, (3-48) s. 6. 144 Keyman, s. 35, 38. Affın ilan edilmesinin uzun sürmesi nedeniyle bu halde af yoluna gidilebileceğinin kabul edilmesinin, adli hatanın bir süre daha devam etmesine neden olabileceği; buna karşılık yargılamanın yenilenmesinin daha hızlı olabileceğine dair aksi yöndeki değerlendirmeler için bkz. Erem, s. 6. 145 Hobbes’un da ifade ettiği gibi “mahkemelerde yargılayanların aslında hakimler değil, devletin kişiliğini temsil eden egemen güç” olduğu ve bu durumun en görünür hali olan siyasi davalarda, adil olmayan, hatta kamu adına yapılan yargılamalarda kamu vicdanını yaralayan sonuçların çıktığı gerçeği dikkate alındığında, bu tip davaların sonuçlarının affı meşru kılmasının mümkün olduğuna yönelik haklı değerlendirmeler için bkz. Tolga Yıldırım, s.24. Buna karşılık adli hataların ilan edilen aflar yoluyla giderilmesine yönelik eleştirilerin ayrıntıları için bkz. Keyman, s. 35 vd. 146 Keyman, s. 5 vd., 41, 148, 149. 147 Özek, s. 172; Keyman, s. 35. Adli hata yapılarak kişi hakkında mahkûmiyet kararı kurulan suçun genel af kapsamında kalması halinde ise, genel af mahkûmiyet kararını ortadan kaldıracağından, var olmayan bir mahkûmiyet için yargılamanın
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1