144 Depremden Kaynaklanan Manevi Zararlardan İdarenin Sorumluluğu ise kusurlu sorumluluğu kaldırdığı ancak kusursuz sorumluluk üzerinde mutlak şekilde etkili olmadığıdır.29 Nitekim özel hukukta illiyet bağını kesen haller arasında yer verilmemekte30 ya da mücbir sebep başlığı altında ele alınmaktadır.31 Fransa’da da özel hukukta mücbir sebep ile beklenmeyen hal birbirinden ayrılmamakta, beklenmeyen hal “bilinmeyen neden”i içeren özel bir hipotez olarak değerlendirilmektedir.32 Beklenmeyen halde kusurun varlığı tazminatın hesaplanmasında önem arz etmektedir.33 Mücbir sebep ile beklenmeyen hali ayırt etmekte başvurulan unsur ise olayın idari faaliyetin içinde mi yoksa dışında mı gerçekleştiği hususudur. Beklenmeyen hal idari faaliyetin içinde gerçekleşmekte ve bu nedenle kusurlu sorumluluğu ortadan kaldırmakta ancak idare objektif olarak sorumlu tutulabilmektedir. Oysa ki mücbir sebebin idari faaliyetin dışında gerçekleştiği kabul edilmekte ve idareye atfedilebilir bir olay olmadığı için illiyet bağı kesilmekte, dolayısıyla mücbir sebep hem kusurlu hem de kusursuz sorumluluğu ortadan kaldırmaktadır.34 İdari faaliyetin dışında gerçekleştiği için beklenmeyen hal olarak nitelenemeyecek doğal afetleri beklenmeyen hal olarak nitelemedeki temel hareket noktasının idarenin sorumlu tutulması arayışı olduğunu söylemek mümkündür. Nitekim Danıştay’ın mücbir sebep olarak nitelenebilecek toprak kayması nedeniyle oluşan kazada askeri personelin yaşamını yitirmesi üzerine idarenin sorumluluğunu, kusur tartışmasına girmeksizin kusursuz sorumluluk esasına dayandırmasına istinaden, toprak kaymasını beklenmeyen hal olarak nitelediği görüşü savunulmuştur.35 Yine 1999 depreminden sonra verilen bir başka kararda36 Danıştay bu kez depremi mücbir sebep olarak niteledikten sonra arama kurtarma faaliyetleri nedeniyle idarenin sorumluluğu olup olmadı29 Eren, Borçlar Hukuku, s.580. 30 Kılıçoğlu, s. 413. 31 Eren, s.579-580. 32 Petit/Frier, s.736. 33 Eren, s.594. 34 Yayla, İdarenin Sorumluluğu… s. 48. 35 Değerlendirmeye konu karar Danıştay 12.D, E.1967/2329, K.1970/2448, 22.12.1970, Meltem Kutlu, “Deprem ve İdarenin Sorumluluğu”, AİD, Aralık 1999, Cilt 32, S 4, s.19. 36 Danıştay 11.Daire, 19.12.2005, Esas:2003/2027, Karar: 2005/5962, www.danistay. gov.tr
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1