163 TBB Dergisi 2023 (167) Şerife YILDIZ AKGÜL mun özelliklerine göre belirleme yapılması gerektiği kabul edilmektedir.92 Danıştay kimi zaman hak arama özgürlüğünün bir gereği olarak, idareye başvuru için öngörülen en geç beş yıllık sürenin, idari eylemin tamamlandığı ve yol açtığı zararın ortaya çıktığı tarihten itibaren hesaplanması gerektiğine hükmetmektedir.93 AİHM’nin kararını94 referans alarak mahkemeye erişim hakkı bakımından değerlendirme yaparak verdiği kararda ise Danıştay’a göre; “ Kanun’da öngörülen ve hak düşürücü niteliği haiz olan; “bir ve beş yıllık sürenin” her durumda öğrenme ve/veya eylem tarihinden itibaren başlatılmasının mümkün olmadığı, zararın kaynağı ile zararın tüm unsurları ile tespit edilmesi gerektiği, özellikle; eylem nedeniyle oluşan bedensel zararın bütün unsurları ile öğrenildiğinin kabul edilebilmesi için, eylemin doğurduğu zarar tüm unsurları ile oluşmalı ve sonlanmalıdır”.95 Anayasa Mahkemesi de süreaşımı yönünden reddedilen dava nedeniyle yapılan bireysel başvuruda mahkemeye erişim hakkının ihlali kararında eylemin idariliğinin veya yol açtığı zararın ya da arasındaki illiyet bağının eylemden sonra anlaşıldığı veya ortaya konulabildiği durumlarda dava açma süresinin bu tarihlerden sonra başlayacağına karar vermiştir.96 Depremde özellikle bedensel zararların beş yıllık sürelerden sonrasında tüm sonuçlarıyla ortaya çıkması olasıdır. İdareye 13. madde kapsamında yapılan başvurularda ve sonrasında davalarda süreaşımı bulunup bulunmadığı değerlendirmesinde zararın depremden kaynaklandığının ve tüm sonuçlarıyla ortaya çıktığı tarihin esas alınması gerekir. Depremden kaynaklanan zararların idari işlemden kaynaklanması halinde ise manevi tazminat talebiyle açılacak tam yargı davaları 92 Serdar Özgüldür, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Kararları Işığında Tam Yargı Davaları, Yetkin Yayınları, Ankara 1996, s.64-65. 93 Danıştay 10. Daire, 20.12.2006, Esas: 2004/2931, Karar:2006/7287, www.danistay. gov.tr 94 AİHM, 17.09.2013 tarihli ve 59601/09 Başvuru numaralı kararı, Eşim/Türkiye, 95 Danıştay 8. Daire, 10.06.2022, Esas:2021/391, Karar:2022/4030, www.danistay. gov.tr 96 AYM, Aladdin Özdemir, B. No: 2018/36426, 21/10/2020, § 35, https://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/BB/2018/36426
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1