25 TBB Dergisi 2023 (167) Muhammed Ali AYDIN konu hakkında yasa yapması mümkündür. Bununla birlikte yürütme organına bazı konularda genel düzenleyici işlem yapmasına fırsat verilecek olsa bile bunun için önce yasama organının o konu hakkında daha önce daha genel çerçevede bir yasa yapmış olması daha sonra ise yürütme organına sınırlarını ve çerçevesini çizerek yetki veren bir kanun yapması gerekir. Yani parlamenter sistemlerde yasama organının genel normlar oluşturma yetkisi sınırsızken, yürütme organına kanun hükmünde kararname yapma yetkisi belirli koşullar altında verilmektedir. Ancak buna karşılık 5. Cumhuriyet dönemi Fransız sisteminde durum tam tersidir. Fransız Anayasası’nın 34. maddesinde parlamentonun yapabileceği yasaların kapsamı belirlenmektedir. Bu maddeye göre kanunların uygulama alanı sınırlanmaktadır. Yani klasik parlamenter sistemde yasama organı sınırsızca yasa yapabilirken ve ancak bazı koşullar altında yürütme organına genel düzenleyici işlem yapma yetkisi verilirken Fransa’da durum tersidir. Yasama organı olan meclis yalnızca belli konularda yasa yapma yetkisine sahiptir, bunun dışındaki alanları hükümet (caractere réglementaire) tüzüklerle kendisi düzenler. Yani yasama alanı, yasalarla veya tüzüklerle düzenlenen olmak üzere 2’ye ayrılmış durumdadır. Bir konunun hangisiyle düzenleneceğine dair itirazları ise Anayasa konseyi inceler. Hükümetin parlamentoyu devre dışı bırakarak referanduma gitme ihtimali de vardır. “Cumhurbaşkanı, Hükümetin Parlamentonun toplantı dönemi boyunca yaptığı ya da her iki Meclisin ortaklaşa yapmış oldukları ve Resmi Gazete’de yayınlanan teklifleri, kamu mercilerinin teşkilatlandırılması yasa tasarılarını, kamunun sosyal, ekonomik ve siyasal reformuna ilişkin tasarıları, aynı şekilde kamu hizmetlerine ilişkin, Anayasaya aykırı olmaksızın kurumların işleyişi üzerinde etki yapabilecek bir antlaşmanın onaylanması için izin verilmesine ilişkin her yasa tasarısını referanduma sunabilir.” (m. 11) Görüleceği üzere, hükümet yasaların uygulanması ve yürütülmesi konusunda mutlak yetki sahibi olmanın yanında meclis gündemini belirleme, mecliste çoğunluk olma sebebiyle yasaların çoğunu yapma, yasa tasarıları yapma ve “domaine réglementaire” denilen yalnızca hükümetin düzenleyici işlemleriyle genel normları koyacağı alanlar olması nedeniyle yasama erki üstünde de çok ciddi bir iktidara sahiptir. Rasyonelleştirilmiş parlamentarizm uygulamalarıyla hükümetin eli ayrıca güçlendirilmiştir ve genel norm yapamayan güçsüz bir hü-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1