29 TBB Dergisi 2023 (167) Muhammed Ali AYDIN 37. maddeye dayanarak yaptığı tüzükler (le réglement)55in anayasaya uygunluğunu denetler. İdari yargı ise bir bütün olarak idarenin eylem ve işlemlerinin hukuka uygunluğunu denetler. Danıştay (Conseil D’Etat)56 yürütme organının m. 37 dışında yapmış olduğu genel düzenleyici işlemleri ve eylemleri; 1. derece idari yargı mahkemeleri ise diğer kamu kurum ve kuruluşlarının eylem ve işlemlerinin hukuka uygunluğunu denetlerler. Eric Sales’a göre yeni sistemle beraber cumhurbaşkanının ve millet meclisi seçimleri hemen hemen aynı anda yapıldığı için Anayasa Konseyinin 6 üyesi aynı çoğunluk tarafından seçilmektedir. Bu sebeple parlamentonun yasalarının iptal edilebilmesi için gereken 7 oyluk nitelikli çoğunluk şartı sağlanamamakta ve iptal kararları verilememektedir.57 Bu duruma ek olarak yürütme organının kendine has, yasama organının erişemediği genel düzenleyici işlemler yapma alanı (domaine réglementaire) göz önüne alındığında yürütme organının etkili ve verimli denetlenmesi Anayasa konseyinin üyelerinin seçildikleri kaynak nedeniyle Anayasa konseyinden çok Danıştay ve idari mahkemelere düşmektedir. Aynı zamanda idari yargı hakimleri yasama ve yürütme organı tarafından seçilmedikleri için idari eylem ve işlemlerin halka yansıyan yönünün hukuka uygunluğu konusunda gerçek denetçiler olmaktadırlar. B- YÜRÜTME ORGANININ YASAMA ORGANIYLA İLİŞKİLERİ i. YASAMA YETKİSİNE KARŞILIK YÜRÜTMENİN DÜZENLEYİCİ İŞLEMLERİ Anayasa dalgasıyla kralın münhasır yasama alanı yavaş yavaş meclise kaymıştı. Modernite öncesi dönemde meşruiyet kaynağı Tanrı 55 Fransız Anayasası’nın orijinal metninde “caractere réglementaire” olarak geçiyor. Tam tercümesi “düzenleyici nitelik” olarak çevrilebilir. Ahmet Çetin Ertürk sözlüğünde “le réglement” yönetmelik olarak çevrilmiş. Buna karşılık resmi çeviride Türkçe’ye tüzük olarak çevirmişler. Ben de aynı kavramı farklı isimle kullanmamak adına “réglement” kelimesini tüzük olarak metne işlemeyi uygun buldum. 56 Tam Türkçe’si Şura-yı Devlet 57 M. Eric Sales, Galatasaray Üniversitesi Droit Public Comparé Ders Notları, 20112012 Eğitim yılı Yayınlanmamış Ders Notları
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1