41 TBB Dergisi 2023 (167) Muhammed Ali AYDIN mümkündür. Ancak cumhurbaşkanı da halkın doğrudan oyuyla seçildiği için o da demokratik meşruiyete sahiptir. Demokratik meşruiyete sahip iki kurum arasında anayasal yetkiler açısından karşılaştırma yaparsak, başbakanın yetkileri cumhurbaşkanının yetkilerinden fazladır. Ancak cumhurbaşkanının ve başbakanın ülke siyasetindeki konumu salt hukuksal yetkileri sebebiyle oluşmamaktadır. Cohabitation denilen meclis çoğunluğu ile cumhurbaşkanının farklı siyasi cephelerde olması ile Concordance olarak adlandırılan meclis çoğunluğu ile cumhurbaşkanının aynı siyasi partiden olması ihtimaline göre yürütme organının başının kim olacağı, ülkeyi gerçekten kimin yöneteceği teamüli olarak değişmektedir. Concordance yani uyumluluk söz konusu olduğunda, Cumhurbaşkanı meclis çoğunluğuna hâkimdir. Cumhurbaşkanı halkın doğrudan oyuyla seçildiği için demokratik meşruiyete sahiptir, anayasal yetkileri azımsanmayacak ölçüde geniştir. Bunlara ek olarak kendisinin içerisinden çıktığı siyasi parti mecliste çoğunluk oluşturmuşsa kendisine sadık, talimatlarını sıkı sıkıya yerine getirecek bir başbakan atar. Cumhurbaşkanı ülkenin dış politikasına ve ülkenin genel siyasetine yoğunlaşır, başbakan ise uzman bakanlarla beraber cumhurbaşkanının emir ve talimatları doğrultusunda çalışırlar. Gel gelelim cumhurbaşkanının emir ve talimatlarının hukuki bir dayanağı yoktur. Tamamen uygulamada gelişmiş olarak, başbakanın ve mecliste çoğunluğu oluşturan siyasi partinin cumhurbaşkanına itimadı ve sadakati çerçevesinde işler yürümektedir. Görünüşte işler parlamenter sistemin kurallarına göre işler. Yasa tasarılarını hükümet hazırlar, tüzükleri (les normes reglemantaire) hükümet hazırlar. Hükümet meclise karşı sorumludur, cumhurbaşkanı siyaseten sorumsuzdur ve siyasi sorumluluk başbakan ve hükümetin sırtındadır. Fransız 5. Cumhuriyeti halk kahramanı General Charles De Gaulle’ün cumhurbaşkanlığı ile başladığında, anayasayı yazan ekipte bulunan Michel Debré ilk başbakan oldu. Anayasayı yazdıran ile yazan cumhurbaşkanı ve başbakan olarak 5. Cumhuriyetin ilk yürütme organını oluşturdular. Gaulle ve Debré’nin uyguladığı biçimde Cumhurbaşkanı genel siyaseti belirliyor iken hükümet bir nevi icra heyeti gibi siyasetin sahada uygulanmasını üstlenmişlerdi. Bu görev paylaşımı concordance dönemleri için bir teamül hâlini almıştır.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1