54 Sosyal Medya Düzenlemesi İçin Bir Türkiye Denemesi tanımın yanı sıra Türk Dil Kurumunun yalan haber için tanımı kısa ve özdür: Gerçek olmayan, uydurma haber.19 Allcott ve Gentzkow ise yalan haber için kasıtlı olarak okuyucularını yönlendiren ve yalan olduğu doğrulanabilir haber makaleleri ifadesini kullanmaktadır.20 Bu tanımları yüzeysel olarak toparlayacak olursak sonuçta hepsi aynı sonuca varmakla birlikte bir haberi yalan haber olarak nitelendirebilmek için şu şartları sağlaması gerektiğini söyleyebiliriz: 1. Kaynağı olmayan 2. Doğrulanmamış 3. Genellikle ve kasten uydurulmuş 4. Güvenilir haberleri ya da gerçek haberleri maskeleyen 5. Güvenilir ve gerçek habermiş gibi sunulan Eğer bu sosyal medya aracılığıyla yapılıyorsa iki şık daha ekleyebiliriz: 1. Çevrimiçi olarak yayınlanan 2. Çevrimiçi hesaplar arasında ve internette dolaşan Dolayısıyla yalan haberin amacının gerçekleri saklamak ve insanları gerçek olmayan olgu ve bilgileri kasten paylaşmaya yönlendirmek olduğunu söyleyebiliriz. Yalan haberi yapan her ne kadar bu hikâyeyi gerçek bir habermiş gibi pazarlasa da bu olgunun uydurma ve gerçek dışı olduğunu bilmektedir. Çoğunlukla yayan kişiler hikayenin ilk yaratıcısını bilemedikleri ve ona ulaşamadıkları için kaynağının da belirsiz olduğu sonucuna varabiliriz. Yine aynı mantıkla ilerleyecek olursak yabancı kökenli bir kelime olduğu anlaşılan dezenformasyon kavramının Türk Dil Kurumu Sözlüğündeki karşılığı bilgi çarpıtma olarak geçmektedir.21 Cambridge Sözlüğünde ise yanlış bilginin insanları kandırmak için birileri veya bir şey aracılığıyla yayılması tanımı verilmektedir.22 Dezenfor19 Türk Dil Kurumu Sözlükleri, https://sozluk.gov.tr/ Erişim Tarihi: 22.12.2022. 20 Hunt Allcott/Matthew Gentzkow, “Social Media And Fake News In The 2016 Election”, Journal Of Economic Perspectives, 2017, C. 31, S. 2, s. 213. 21 Türk Dil Kurumu Sözlükleri, https://sozluk.gov.tr/ Erişim Tarihi: 22.12.2022. 22 Cambridge Dictionary, https://dictionary.cambridge.org/tr/sözlük/ingilizce/ disinformation Erişim Tarihi: 23.12.2022.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1