477 / 497
476
Feminist Hukuk Teorisinde Metodoloji
arzuların evrenselleştirilmesi temeli üzerinde inşa edildiğini keşfetti.
4
Kadın haklarıyla ilgili ilk talepler, oy hakkına, evli kadınların mülkiyet
edinmesine, kürtajla ilgili düzenlemelere ilişkindir. Tüm bu talepler
19. yüzyılda dile getirilmeye başlanmış olmasına rağmen, istenen yön-
de sonuçlar ancak 1960’larda mümkün olmuştur.
1. Feminist Hukuk Teorisi
1970’lere gelindiğinde, birçok kadının hukuk fakültelerine gire-
rek, hukuku tecrübe etme fırsatı bulmalarından sonra, bir akademik
disiplin olarak “feminist hukuk teorisi” veya diğer adıyla “feminist
hukuk bilimi”, hukuk dergilerinde, hukuka ilişkin konferanslarda ve
hukuk fakültelerinin dersliklerinde boy göstermeye başlamıştır. Fe-
minist hukuk teorisi kaynağını, hukuk ve cinsiyet arasındaki ilişkiyi
analiz etmeye, hukuk reformunun sağlayacağı fırsatlara ve böyle bir
reformun sınırlarına ilişkin yeni perspektifler ortaya koymaya çalışan
diğer disiplinler içinde gelişen eleştirel yaklaşımlardan ve kadınların
tecrübelerinden almıştır. Kadınların hukuk okuma tecrübeleri sonu-
cunda, aile hukuku, iş hukuku ve ceza hukuku gibi, kadınlar üzerinde
özel bir etkiye sahip olduğu kabul edilen hukuk alanlarında reformlar
talep edilmiştir. Kadınları bağımlı bir konuma iten, onları ikincilleşti-
ren, kadınların bazı işler için uygun olmadığına ilişkin görüşlere karşı
çıkılmıştır.
5
Feminist bir hukuk teorisyeni olan
Mary Joe Frug
hukuki ku-
ralların ve hukuki söylemin kadın bedeniyle olan ilişkisini şöyle
açıklamaktadır:
6
a) Hukuk kuralları bazı durumlarda, kadın vücudunun şiddete
maruz kalmasına engel olmamaktadır. Bunun en basit örneğini, gü-
vensizlik ve fiziksel istismar karşısında korunak arayan kadınları ye-
tersiz bir korumaya tabi tutan kurallar oluşturmaktadır. Asıl olarak
hukuk kuralları, kadın vücuduna boyun eğmeyi, şiddeti, korkmayı
öğreten toplum pratiğini desteklemektedir.
4
Ahmet Cevizci, Felsefe Sözlüğü, Paradigma Yayınları, 1999, İstanbul, s. 340 – 341.
5
Mehmet Yüksel, Modernite Postmodernite ve Hukuk, Siyasal Kitabevi, Ağustos
2002, Ankara, s. 211 – 212.
6
Mary Joe Frug, Postmodern Legal Feminism, Routledge, 1992, America, s. 129-
130.