TBB Dergisi 116.Sayı

TBB Dergisi 2016 (116)

Mehmet Zülfü ÖNER

tanımı yapılmamıştır

. Uzun bir geçmişe sahip olmakla birlikte, nefret

suçlarının yasalaştırma anlamında yeni bir suç tipi olması, çok değişik

saik veya nedenlerle işlenmesi kavramsal olarak suçun tanımlanması-

nı zorlaştırmaktadır

Nefret suçlarına ilişkin çağdaş yasalaştırma faaliyetlerinin tarih-

sel olarak ırk, etnisite, din ve inanç ile bağlantılı olarak ortaya çıktığı,

daha sonra cinsel yönelim (lezbiyen, eşcinsel, biseksüel ve transek-

süel), engellilik, yaş, cinsiyet gibi saiklerle işlenen suçların yasalarda

yer almaya başladığı görülmektedir

. Irk, din, etnisite, cinsel tercih,

cinsiyet ve benzeri nedenlerle işlenen suçların tarihi çok eskilere da-

yanmakla birlikte, özellikle 1960 ve 1970’li yıllardan itibaren siyah ırk

mensuplarına, kadınlara ve cinsel yönelimleri farklı olanlara (lezbi-

yen, eşcinsel, biseksüel ve transeksüel) karşı önyargı, düşmanlık ve

nefret nedeniyle işlenen suçlardaki artış ile birlikte ‘nefret suçu’ kavra-

Bkz. Nathan Hall, Hate Crime, New York, Routledge, 2013, s.1 vd.; Valerie

Jenness and Ryken Grattet, Making Hate a Crime, From Social Movement to Law

Enforcement, American Sociological Association’s Rose Series in Sociology, 2004,

s.17.; Mark Austin Walters, ‘‘A General Theories of Hate Crime? Strain, Doing

Difference and Self Control’’, Critical Criminology, Vol. 19, Issue 4, November

2011, s.313-330.

Kriminolojik anlamda bu suçlar ve failleri için geliştirilen teoriler ve değer-

lendirme için bkz. Walters, 2011, s.313 vd. Walters bu suçların tanımı, doğası

ve içeriği konusunda iki krimolojik teorinin ön plana çıktığını söylemektedir.

Walters’e göre teorilerden birincisi Merton’un ezilmişlik teorisi (strain theory)

diğeri ise Perry’nin (structured action theory of ‘doing difference’) farklılık teori-

sidir. İlk teori kapitalist toplumda gelir, eğitim ve bireysel yetenekler arasında

eşitsizlik ve yetersizlik olduğunu, bu eşitsizlik ve yetersizliğin toplumun belli kes-

imlerinde bir baskı ve ezilmişliğe neden olduğunu olduğunu ileri sürmektedir.

Walters bu teorinin daha sonra Robert Agnew tarafından yeniden ele alınarak

geliştirildiğini belirtmektedir. Walters’e göre farklılık terosi, ilk teorinin yetersiz

olduğu üzerine kuruludur ve bu suçların kaynağının tek nedeninin toplumdaki

sosyal ve ekonomik ilişkiler olmadığını, bu suçların faillerin toplumun ekonomik

ve sosyal her katmanına dâhil olabildiğini açıklamaktadır. Bu teoriye göre, nef-

ret suçları herhangi bir şekilde ‘farklı’ olan kişilerin aşırı bir marjinalleştirilmeye,

ayrımcılığa ve ötekileştirmeye maruz bırakılması şeklinde işlenmektedir ve sosyal

hiyerarşi içerisindeki bu farklılıklar ise cinsiyet, ırk, cinsellik, din, sınıf gibi birçok

nedenden kaynaklanmaktadır. Bkz. Walters, 2011, s.313 vd.; Barbara Perry, In the

Name of Hate: Understanding Hate Crimes, New York, Routledge, 2001.; Robert

King Merton, Social Theory and Social Structure, New York, Free Press 1968.; Rob-

ert Agnew, ‘‘Foundation for a General Strain Theory of Crime and Delinquency’’,

Criminology,Vol. 30, Issue 1, February 1992, s.47-87.

Bkz. Barbara Perry, ‘‘The More Things Change…, Post-9/11 Trends in Hate

Crime Scholarship’’, In Hate Crime: Concepts, Policy, Future Directions, Ed. Neil

Chakraborti, Willan Publishing, 2010, s.17 vd.