134

539

TBB Dergisi 2018 (134)

Fevzi TOPSOY

İSGŞ’nin A.1. maddesinin lafzından, sigorta kapsamındaki bir de-

ğerin, inşaat sahası

102

olarak belirlenen alanın dışında bulunduğu sıra-

da sigorta güvencesinin kapsamından çıktığı anlaşılmaktadır. Sorun,

bu istisnanın mutlak olup olmadığı; diğer bir ifadeyle, sigorta konusu

değerin, sigorta ettirenin iradesiyle inşaat sahası dışında bulunduğu

sürece kesin olarak sigorta teminatı dışında kalıp kalmadığıdır.

Bilindiği üzere TTK’nın 1444(1) maddesi gereği sigorta ettiren,

“

sözleşmenin yapılmasından sonra, sigortacının izni olmadan rizikoyu veya

mevcut durumu ağırlaştırarak tazminat tutarının artmasını etkileyici davra-

nış ve işlemlerde bulunamaz

.” Aksi hâlde sigortacı, TTK’nın 1445. mad-

desinde kendisine tanınan hakları kullanabilir. Rizikonun gerçekleş-

mesinden sonra kullanılabilecek olan bu haklardan birisi de TTK’nın

1445(5) maddesinde düzenlenen fesih hakkıdır.

103

Bu durumda sigor-

tacı, tazminat ödeme yükümlülüğünden kurtulur.

Sigortacının, TTK’nın 1445(5) maddesinde düzenlenen fesih hak-

kını kullanabilmesi, sigorta ettirenin beyan yükümlülüğü kasten ihlal

etmiş olması ön koşuluna bağlıdır. Ayrıca, mevcut duruma yönelik bu

değişiklik ile gerçekleşen riziko arasında bir bağlantı olmalıdır. Deği-

şiklik ile gerçekleşen riziko arasında bu tür bir bağlantının olmaması

durumunda ise sigorta tazminatı veya bedeli, ödenen primle ödenmesi

gereken prim oranı dikkate alınarak hesaplanır. Sigorta ettirenin kas-

tının değil de ihmalinin bulunması durumunda ise; ihmali davranışın

rizikonun gerçekleşmesine etkisine

göre

sadece sigorta tazminatı veya

bedelinde indirime gidilir.

104

Sonuç olarak, sigorta hukukunun bu genel ilkesi gereği, inşaat

sahasına konularak sigorta kapsamına giren değerin daha sonra saha

dışına çıkarılmış olması, onu, kendiliğinden sigorta teminatının kapsa-

mından çıkarmamalı; sigorta ettirenin değişiklik kastı ile gerçekleşen

riziko arasında bir illiyet bağı olup olmadığı araştırılmalıdır.

105

102

Genel olarak inşaat sahası, inşa edilen yapı da dahil olmak üzere, inşaat için ge-

rekli malzeme, araç ve gereç ile şantiye ve diğer donanımların yer aldığı alandır.

103

Konu hakkında ayrıntılı bilgi ve madde metninde kullanılan “fesih” teriminin isa-

betsizliği hususunda bkz. Kender, s. 270.

104

Ayrıntılı bilgi ve değerlendirme için bkz. Mertol Can, Sigorta Sözleşmesinin Tabi

Olduğu Hukukî Esaslar, Ankara 2012, s. 73.

105

Yargıtay inşaat sahası kavramını, şantiye ile sınırlandırmaktadır. 24.01.2014 ta-

rihli kararında, sosyal tesis inşaatı ve çevre düzenlemesini içeren inşaat sigortası

sözleşmesinde, şantiyeye 1 km uzaklıktaki trafodan elektrik alınması için döşenen