TBB Dergisi 100. Sayı

TBB Dergisi 2012 (100)

Ceyda SÜRAL

211

malvarlığının bulunduğu yer mahkemesini ihtiyati haciz talepleri

bakımından yetkili kılan ve tamamlayıcı merasimin gerçekleşmesi

bakımından da menfaatler dengesini gözeten bir düzenleme geti-

rilmesi uygun olacaktır.

• İhtiyati tedbirde yetkili mahkeme ve tamamlayıcı merasimden kaynak-

lanabilecek sorunlar.

HUMK düzenlemesine göre, dava açılmadan

önce ihtiyati tedbirin istenmesi halinde, ihtiyati tedbirin en az

masrafla ve en çabuk nerede yerine getirilmesi mümkün ise o yer

ya da asıl dava nerede açılacaksa o yer mahkemesinden istenmesi

gerekmekteydi (HUMK md. 104/I). HMK, dava ile ilgisi olmayan

mahkemelerden ihtiyati tedbir istenmesinin önüne geçmek ama-

cıyla ihtiyati tedbirin dava açılmadan önce esas hakkında görev-

li ve yetkili mahkemeden istenebileceğini düzenlemiştir. İhtiyati

tedbir kararının dava açılmadan önce verilmesi halinde, tedbir ta-

lep eden, bu kararın uygulanmasını talep ettiği tarihten itibaren

iki hafta içinde esas hakkındaki davasını açacak ve dava açtığına

ilişkin belgeyi kararı uygulayan memura ibrazla dosyaya koydur-

tacak ve karşılığında bir belge alacaktır (HMK md. 397/1). İhtiyati

tedbir genellikle dava konusuyla ilişkili olacağından ve dava ko-

nusunu teşkil eden malvarlığı üzerinde tatbik edileceğinden asıl

dava konusunda Türk mahkemesinin milletlerarası yetkiye sahip

olması halinde, ihtiyati tedbir bakımından da yetki problemi ol-

mayacaktır. Ancak, bir sözleşmeden kaynaklanan uyuşmazlık söz

konusu olduğunda, davalının Türkiye’de bulunması veya sözleş-

menin ifa yeri Türkiye’de olmasına rağmen, tarafların arasında bir

yetki sözleşmesiyle yabancı bir mahkemenin yetkisini kabul etme-

si mümkündür. Böyle bir durumda Türk mahkemelerinin millet-

lerarası yetkisi yoktur. Zira, MÖHUK md. 47 uyarınca, tarafların

yabancı bir mahkemeyi yetkili kılmaları halinde Türk mahkemele-

rinin yetkisi ortadan kalkar. O halde, kendisine karşı tedbir talep

edilen kişinin ihtiyati tedbire hükmedenmahkemenin yetkisine iti-

raz etmesi mümkündür. Bu durumda, ortaya çıkan sonuç, yabancı

bir mahkemenin yetkilendirilmesi halinde Türk mahkemelerinden

ihtiyati tedbir kararı alma imkanının bulunmamasıdır. Bu neden-

le, HMK’da dava açılmadan önce talep edilecek ihtiyati tedbir ka-

rarlarında yetkiye ilişkin hükmün milletlerarası usul hukukunun

işleyiş ve gereklerine uygun olarak değiştirilmesi veya yabancı-

lık unsuru içeren davalar bakımından en azından Türk tacirlerin