TBB Dergisi 117.Sayı

TBB Dergisi 2015 (117)

Hikmet Sami TÜRK

445

Bu formüllerden “1.5’la başlayan yarımşar aralı aritmetik dizi ile

bölme” başlıklı birincisinin, 1982 Anayasası ile ilgili hazırlık çalışma-

ları sırasında Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler ve Hukuk Fakültele-

rinin ilgili öğretim üyelerince hazırlanan “Gerekçeli Anayasa Önerisi”

ile birlikte sunulan “Seçim Sisteminde Değişiklik Önerisi”nde “Türki-

ye koşullarına en uygun formül olabileceği” belirtil-mişti

. Daha önce

Türkiye’de siyasetle ilgili uluslararası incelemelerde de üzerinde duru-

lan bu formül

, o dönemde Danışma Meclisi’nin üç üyesi tarafından

AÜHF Öğretim Üyesi ve Bakanlık Yüksek Müşaviri Prof. Dr. Oya Araslı, İÜHF

Öğretim Üyesi Prof. Dr. Erdoğan Teziç, Ceza İşleri Genel Müdürü Yaşar Büken,

Kanunlar Genel Müdürü Uygur Aktalay, Kanunlar Genel Müdür Yardımcısı Ali

Güven ve Kanunlar Genel Müdürlüğü Daire Başkanı Ali Em’den oluşan Uzman-

lar Komisyonu’nca hazırlanan Öntasarı metni için bk. Seçim ve Siyasî Partiler Ka-

nunları Değişiklik Öntasarısı ve Gerekçesi, Ankara 1995 (T.C. Adalet Bakanlığı

Yayın İşleri Dairesi Başkanlığı Yayınları, Özel Seri No. 2), s. 21 vd (Öntasarı m.

23 ile değiştirilmesi önerilen Milletvekili Seçimi Kanunu m. 34), 52 -56 (m. 23 Ge-

rekçesi).

“1.5’la başlayan yarımşar aralı aritmetik dizi ile bölme” ve “Azalan tam sayılı arit-

metik dizi ile çarpma” formülleri hakkında ayrıntılı açıklamalar için bk. Türk/

Tuncer, age, s. 33-36 (Türk); Türk, age (Seçim Hukukunun Temel Sorunları ve

Çözüm Önerileri), s. 22-24, 33-35, 41-43, 53 vd, 119 vd; Türk, agb, s. 93-95; ayrıca

“Nasıl Bir Seçim Sistemi”, İstanbul 1995 (Türk Hukukçu Kadınlar Derneği Ya-

yınları: 3), s. 45-52, özellikle 48 vd (4 Haziran 1994 günü Türk Hukukçu Kadınlar

Derneği’nce İstanbul’da düzenlenen Panel’de Prof. Dr. Hikmet Sami Türk’ün ya-

pığı konuşma).

Bu formüller hakkında genel açıklamalar veya toplu bilgi için bk. Oya Araslı,

Seçim Sistemi Kavramı ve Türkiye’de Uygulanan Seçim Sistemleri (1876-1987),

Ankara 1989, s. 304 vd; Abidin Dursun Kaleli, Siyasetin Temel Unsurları, 2. bası,

Ankara 1995, s. 105-108; Özer Gürbüz, “Seçim Sistemleri ve Parti İçi Demokrasi”,

Ankara 1997 (Türk Parlamenterler Birliği Konferansları Yayın No. 3), s. 13 vd;

Yavaşgel, age, s. 208-213; Hasan Buran, Seçim Sistemleri ve Türkiye İçin Yeni Bir

Seçim Sistemi Önerisi, Ankara 2005 (Siyasal Kitabevi), s. 81 vd, 132, 172-179; Şeref

İba, Anayasa ve Siyasal Kurumlar (100 Soruda), Ankara 2006 (Turhan Kitabevi

Yayınları), s. 174 vd; Şeref İba, Anayasa Hukuku ve Siyasal Kurumlar, 2. bası,

Ankara 2008 (Turhan Kitabevi Yayınları), s. 189; ayrıca İhsan Dede, Seçim Sistemi

ve Yöneten Demokrasi “Altın Oy Sistemleri”, Kocaeli [2001], s. 152 vd.

24 Aralık 1995 milletvekili genel seçimi sonuçlarının bu formüllere göre hesap-

lanması ile ilgili bir çalışma TBMM Kütüphane ve Dokümantasyon Müdürlüğü

Araştırma Servisi’nce yapılmıştır: Sevgi Korkut/Levent Bayraktar (Haz.), 24 Ara-

lık 1995 Seçim Sonuçlarının “Buçuklu Bölme” ve “Azalan Tam Sayılı Aritmetik

Dizi ile Çarpma” Formüllerine Uygulanması Durumunda Seçim Çevrelerinde ve

Türkiye Genelinde Siyasî Partilerin Çıkaracakları Milletvekili Sayıları, Şubat 1996.

Gerekçeli Anayasa Önerisi, Ankara 1982 (AÜSBF Yayınları: 497), s. 193-202, özel-

likle 199 vd.

(50) Durham Üniversitesi Siyaset Bölümü öğretim üyesi William Hale, Internati-

onal Journal of Middle East Studies (Ortadoğu İncelemeleri Uluslararası Dergisi)

Mayıs 1980 sayısında yayımlanan “The Role of the Electoral System in Turkish Po-

litics” (Türk Siyasetinde Seçim Sisteminin Rolü) başlıklı makalesinde “1.5’la baş-