393 / 405
392
6306 Sayılı Yasa’nın Amaç Cümlesinin Dil Yanlışları Bakımından İncelenmesi
birbirine bağlanır.”
3
Örneğin ”Çiçeğin kokusu, kuşun sesi tamlamala-
rında tamlayan belirli bir nesneyi
göstermektedir
.
4
“
Kanun
”kelimesine
eklenen ilgi hâl eki, “bu” işaret sıfatının söz öbeğine katacağı işaret
anlamını bünyesinde bulundurmaktadır. Herhangi bir yasadan değil
amacı belirtilen “
bu
” yasadan söz edilmektedir.
Türkçe söz diziminde amaç belirten cümleler, “
Bu……amacı
” gibi
kalıplaşmış söz gruplarıyla başlamaz. “Yüklemin anlamı’ özne, nesne,
yer tamlayıcısı ve zarf’ adı verilen ögelerle tamamlanır.”
5
B.
“Fen ve sanat norm ve standartlarına” Söz Öbeğinde
Bulunan Anlam Bulanıklığı
Bir cümlede aynı kelimenin gereğinden fazla kullanılması anlam-
sal ve yapısal bozukluklara sebep olmaktadır. “Özdeş anlamlı dil öge-
lerinin bir arada kullanılması ya da görevli olmayan bir sözcüğe yazıda
yer verilmesi, anlatımın gücünü azaltır. Sözü gereksiz yere uzatır. İçin-
de gereksiz sözcükler bulunmayan yazı daha etkili ve inandırıcı olur.”
6
Kırk bir kelimeden oluşan Yasa’nın ilk cümlesinde “
ve
“ bağlacı
altı defa kullanılmış. Bu kullanımlardan “
ve
” lerin bazısını çıkarttığı-
mızda “cümlenin anlam ve anlatımında bir daralma oluyorsa sözcük
gerekli, olmuyorsa gereksizdir “
7
“Ve “ bağlacının görevi Türkiye Türkçesi gramerini anlatan kitap-
larda yaklaşık tanımlarla yapılmıştır. “Ve bağlacı aynı tür veya aynı
görevdeki kelime ve tamlamaları birbirine bağlar
8
” “Eş görevli keli-
meleri, bağlar.
9
“
fen ve sanat norm ve standartlarına
” söz öbeğinde,
“
fen normları”, “sanat normları”, “fen standartları”,” “sanat standartları”
olmak üzere dört belirtisiz isim tamlaması vardır. Söz öbeğinde hem
tamlayanlar hem de tamlananlar arasına “ve” bağlacının konulması
cümlenin üslubunu bozmakta ve cümlede anlam bulanıklığı oluştur-
maktadır.
3
Leylâ Karahan, Türkçede Sözdizimi, Akçağ,19.baskı, Ankara,2013s.42.
4
Karahan,s.43
5
Karahan,s.11
6
Ömer Asım Aksoy, Dil Yanlışları, Türk Dil Kurumu Yayınları,1980, s.
7
ÖSS tanımı,”1981-ÖSS ‘de Anlatım Bozukluğu soru metni.”
8
Zeynep Korkmaz, Türkiye Türkçesi Grameri, Şekil Bilgisi, Türk Dil Kurumu Ya-
yınları, Ankara,2009,s.1106.
9
Nurettin Koç, Yeni Dilbilgisi, İnkılap Kitapevi,2.Baskı,1996,s.187.