395 / 405
394
6306 Sayılı Yasa’nın Amaç Cümlesinin Dil Yanlışları Bakımından İncelenmesi
Türkçede art arda gelen eş görevli sözcüklerde en son sözcüğe ge-
len –ler çoğul ekinin kelimeye kattığı anlam eş görevli diğer sözcükler
için de geçerlidir. Bu durumda ”-ler” eki söz dizimi içinde tasfiye keli-
mesine de geleceği düşünüldüğünde dil yanlışları içinde kabul edilen
mantık hatası doğacaktır.
II. DİL BİLGİSİ YANLIŞLARI
A. “Bulunduğu” ve “teşkil etmek” Kelimeleri Arasında Çatı
Uyumsuzluğunun Bulunması
“
Bir cümlede hem etken hem edilgen çatılı bir fiil veya fiilimsinin
kullanılması çatı uyumsuzluğuna yol açar. Çatı uyumsuzluğu, birle-
şik cümlelerde çok görülür”
12
Cümlede “bulunduğu” sıfat fiili edilgen
iken
13
“teşkil etmek” isim fiili etkendir. Cümle “……
Yapıların bulunduğu
arsa ve arazilerde, fen ve sanat norm ve standartlarına uygun, sağlıklı ve gü-
venli yaşama çevreleri teşkil edilmek üzere iyileştirme, tasfiye ve yenilemelere
dair usul ve esasları belirlemektir.”
şeklinde olmalıdır. Ya da “bulundu-
ğu” kelimesi yerine “
olan
” kelimesi getirerek cümleyi aşağıdaki şekil-
de kurmalıdır.“…
Yapıların olduğu arsa ve arazilerde, fen ve sanat norm ve
standartlarına uygun, sağlıklı ve güvenli yaşama çevrelerini teşkil etmek üzere
iyileştirme, tasfiye ve yenilemeye dair usul ve esasları belirlemektir.”
Yasa’da
”… Sağlıklı
ve güvenli yaşama çevrelerini teşkil etmek…
”söz öbeğindeki “ teşkil etmek bileşik fiili Türkçe anlatım ilkelerine
aykırı bir kullanımdır. Teşkil kelimesi Arapça kökenli isim olup “oluş-
turma, ortaya çıkarma, meydana getirme anlamı taşımaktadır.”
14
”
Türkçede “teşkil etmek” kelimesini anlam bakımdan karşılayan
“oluşturmak”, “ortaya çıkarmak “kelimeleri dururken halkın dilinden
yavaş yavaş silinmekte olan teşkil etmek birleşik fiilini kullanmak
hem kelime tasarrufu açısından hem de Türkçenin anlatım genişliğini
görmezlikten gelme bakımından uygun değildir.
B. “….Sağlıklı ve güvenli yaşama çevrelerini” Söz Öbeğinde Ge-
reksiz Kullanılan Belirtme Ekinin Bulunması
12
Yakup Yılmaz, Türkçede Dil Yanlışları, Özel Kitaplar,2010,1.Baskı, s.244.
13
Vecihe Hatipoğlu, Türkçenin Ekleri, TDK Yayınları, Ankara Üniversitesi
Basımevi,1974,s.129.
14
Türkçe Sözlük,TDK, 9.baskı,1998,C:2,s.2207.