dergi 132

402

“İstisna Hali” Üzerinden Bir Egemenlik Kavramı Tartışması

tabi olmayacakları bilinerek yok edilir.

Agamben ise istisna hali ile

askıya aldığı hukuk arasındaki ilişkiyi olgusal olarak kabul etmemek-

tedir. Olgusal değildir, yani fiili bir duruma, söz gelimi belli bir ta-

rihte belli bir yerde ortaya çıkan düşmana dayanmamaktadır istisna

hali. O halde Schmitt’te acil durum, hukuka kayıtlı ve bağlıdır, ancak

ona özsel değildir. Agamben’e göreyse istisna hali ile hukuk arasında-

ki ilişki özsel bir ilişkidir. Agamben’in teorisinde “istisna hali ile hu-

kuk zamansallıkları itibariyle birlikte bulunan, birlikte ikamet eden,

birbirini tamamlayan varlıklardır. İstisna hali yalnızca hukukta ka-

yıtlı bir imkân değildir; bir kuvve veya bilfiil olarak gizli olarak veya

açıkça bilfiil olarak, görülür veya görülemez bir biçimde her zaman

mevcuttur.”

6. İstisna Halinin Araçsal Kullanımı

Agamben’in esas amacı yukarıda da belirtilen kurmacayı ortaya

çıkararak “içinde yaşadığımız” istisna halini gözler önüne sermeye

çalışmaktadır. “İktidar sandığının/lahtinin merkezinde barındırdığı

şey, istisna halidir- ama bu temel olarak, hukukla ilişkisiz bir insan

eyleminin yaşamla ilişkisiz bir normla karşı karşıya geldiği boş bir

uzamdır.”

İstisna hali bugün uygulamasının azami noktasına ulaş-

mıştır; dışarıda uluslararası hukuk göz ardı edilmekte, ulusal alanda

ise kalıcı bir istisna hali yaratılarak, hukuku uyguladığını öne süren

bir şiddet rejimi varlığını korumaktadır. İstisna hali de, bu “hukuku

uygulama” iddiasının dayandığı o kurmaca zemindir. Bu şekilde, ceza

görmeksizin hukukun normatif yönü yok sayılabilmekte ve ona karşı

çıkılabilmektedir.

Böyle bir durumda kuran ve yerleştiren güç ile et-

kinliğe son veren ve alaşağı eden güç arasındaki gerilimin azami nok-

tasını istisna hali oluşturmaktadır ve bu kuralla örtüştüğü noktada bu

iki gücü birbirinden ayırmak zorlaşmaktadır. Bu şekliyle istisna hali

adeta ölümcül bir makineye dönüşmüştür.

Zeynep Direk, “Yasa, Adalet ve Siyaset”, Şiddetin Eleştirisi Üzerine, yay. haz. Ay-

kut Çelebi, Metis Yayınları, İstanbul, 2010, s. 238.

Direk, s. 238.

Agamben, İstisna Hali, s. 103.

Agamben, İstisna Hali, s. 104.