134

219

TBB Dergisi 2018 (134)

Ercan SARICAOĞLU

sonuçların bir taraftan vergisel, diğer taraftan ceza hukuku anlamında

cezai yaptırımlara maruz kalması, vergi aflarının hukuki sonuçlarının

ise vergisel/mali sonuçlara odaklanması uygulama açısından böyle

bir tartışmalı sorunu gündeme getirebilmektedir.

Çalışmamızda, mükellefin vergi aslı ve/veya idari para cezası ma-

hiyetindeki vergi cezalarını yapılandırma yoluyla ortadan kaldırması-

na rağmen, aynı fiilin neden olduğu vergi kaçakçılığı suçu dolayısıyla

ceza yargılamasında sanık sıfatıyla yargılanmasının (veya soruşturma

aşamasında şüpheli) vergi aflarına olan uyumu irdelenerek, mükellef

lehine çözüm alanı açabilecek hukuki bir tartışmayı ele almaktayız. Bu

doğrultuda vergi kaçakçılığı suçunun yargılanmasında bir “muhake-

me/yargılama koşulu” olan “mütalaa” kurumunun, vergi affından ya-

rarlanarak borcunu yapılandıran mükellef için verildikten sonra vergi

idaresi tarafından, soruşturma veya kovuşturma aşamalarında hüküm

kesinleşinceye kadar geri alınabilmesi ve bu yolla ceza yargılamasının

sonlanabilmesi hususunu hukuki açıdan sorgulamaktayız.

Mükellef ile devlet arasındaki kamusal bir borç ilişkisinin, vergi-

lendirme düzenindeki doğal akışın dışına çıkılarak son bulması, vergi

borç ve cezaların olması gerekenden farklı bir sebebe dayanılarak orta-

dan kaldırılması, vergi aflarına dair meşruiyet zeminini tartışılır kılsa

da çalışmamızda hâlihazırda sıklıkla başvurulan bir kurum olan vergi

affının, farklı bir düzlemde ceza yargılaması boyutundaki sonuçlarını

irdelemekteyiz.

1. TÜRK VERGİ HUKUKU’NDA VERGİ AFLARI

1.1. Hukuk Sistemimizde Genel Olarak Af

Sözlük anlamı itibariyle “bir suçun, bir kusurun veya bir hatanın

bağışlanması” anlamına gelen af,

hukuki bir terim olarak bir yargı ta-

sarrufu olmaksızın ceza ve infaz ilişkisinin ortadan kaldırılmasıdır.

GTS.599ac4fd4bc4e4.43429212 (08.08.2017).

Adem Sözüer, “Türk Hukukunda Af, 4454 ve 4616 sayılı Kanunlarda Öngörülen

Şartla Salıverilme ve Ertelemeye İlişkin Hükümlerin Hukuksal Niteliği ve Bu Hü-

kümlerin Anayasaya Uygunluğu Sorunu”,

Anayasa Yargısı Dergisi

, Ankara 2001,

C.18, s.223.