96 Ceza Muhakemesi Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair 7188 Sayılı ... den dolayı ayrıca soruşturma veya kovuşturma yapılamayacağını ifade eden nonbis in dem35 ilkesinin doğal sonucu gereği bir fiil nedeniyle hakkında yargılaması yapılıp kesin hükme bağlanan sanığın yeniden yargılaması yapılamaz. Birey, yeniden sanık veya şüpheli konumuna getirilemez. Bir suçun işlenmesinden dolayı birey ömür boyu sanık olarak kabul edilmemiştir. Ülkemizin de taraf olduğu AHİS’nin İnsan Haklarının ve Temel Özgürlüklerinin Korunmasına İlişkin Sözleşmeye Ek 7 Numaralı Protokol’ün36 4. maddesinde de bu kurala vurgu yapılmıştır. Ek Protokol’ün “aynı suçtan iki kez yargılanmama ve cezalandırılmama hakkı” başlıklı 4. maddesinin birinci fıkrasına göre; Hiç kimse bir devletin ceza yargılaması usulüne ve yasaya uygun olarak kesin bir hükümle mahkûm edildiği ya da beraat ettiği bir suçtan dolayı aynı devletin yargısal yetkisi altındaki yargılama usulleri çerçevesinde yeniden yargılanamaz veya mahkûm edilemez. Kesin hükmün niteliği ve Ek Protokol’ün 4/1. maddesinde de anlaşılacağı üzere geçmişte sadece maddi ceza hukukunun bir kuralı olarak kabul edilen “nonbis in dem” artık ceza muhakemesi hukukunun da evrensel bir kuralı haline gelmiştir. Bu bağlamda, yürürlükteki ceza muhakemesi kurallarına uygun olarak kesin bir hükümle mahkûm olan ya da beraat eden bir kimse hakkında aynı suçtan dolayı hakkında ikinci bir ceza yargılaması yapılamaz. Burada, sanık lehine olan hususlarda kesin hükmün dokunulmazlığı söz konusudur. Belirtmek gerekir ki; bu husus, şartlarının mevcudiyeti halinde yargılanmanın yenilenmesine engel değildir. Ayrıca, kesin hüküm sanığın aleyhine sonuç doğuracak usulü değişiklikleri engeller. Sanığın lehine olan değişiklerin uygulanmamasına yol açmaz. Örneğin, kesinleşmiş olsa dahi sonradan yapılan değişikle temyiz ya da istinaf yolu kapalı olan bir suç için kanun yolları açılır ise bu halde sanık ya da sanık lehine olmak kaydıyla Cumhuriyet 35 İzzet Özgenç, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 9. Baskı, Seçkin Yayınevi, 2013, s.952. 36 Türkiye, Protokol’ü 14 Mart 1985 tarihinde imzalamıştır. 10 Mart 2016 tarih ve 6684 sayılı Onaya Uygun Bulma Kanunu, 25 Mart 2016 tarih ve 29664 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır. Protokol, Türkiye bakımından 1 Ağustos 2016 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1