170 Fatura Düzenleme Süresi ile İlgili Hazine ve Maliye Bakanlığı’na Verilen Yetkinin Anayasal ... Dolayısıyla Anayasa bakımından yasa önünde eşitlik ilkesi, her yönüyle aynı hukuksal durumda bulunanlar arasında söz konusu olabilmektedir diyebiliriz.37 Başka bir anlatımla, kişisel nitelikleri ve durumları özdeş olanlar arasında, yasalara konulan kurallarla değişik uygulamalar yapılamaz.38 Bu nedenle yasa önünde eşitlik, ancak “niteliklerde benzerlik” ve “yasaların getirdiği kurallara uyarlık” oranında söz konusu olabilir.39 Eşitlik ilkesi ile ilgili Anayasa Mahkemesinin yerleşik içtihatları da Anayasası’nın 10. maddesinden çıkarılan yorum temelinde, kanun önünde eşitlik formülüne dayanmaktadır. Ancak elbette yasa/kanun önünde eşitlik her vatandaşın her yönden aynı hükümlere tabii olmaları anlamına gelmemekte ve üstelik “haklı bir neden” söz konusu olduğunda bazılarının farklı hükümlere bağlı olmaları durumu, eşitlik ilkesini yine ihlal etmemektedir (maddi hukuki eşitlik). Dolayısıyla AYM içtihadındaki eşitlik ilkesi hem Anayasa’da belirtilen nedenlerle ayrımları yasaklayan özel bir ayrım yasağını (şekli hukuki eşitlik), hem de haklarda ve ödevlerde, yararlarda yükümlülüklerde, yetkilerde ve sorumluluklarda, fırsatlarda ve hizmetlerde genel bir eşit davranma ilkesini (maddi hukuki eşitlik) barındırmaktadır. Böylece, nispi eşitlik ile maddi hukuki eşitlik anlayışının benimsendiğini söylemek doğru olacaktır.40 37 “….eşitlik, her yönüyle aynı hukuksal durumda bulunanlar arasında söz konusu olabileceğinden benzer suçları işleyenlerin cezalandırılmasında, yasa önünde eşitlik ilkesinin çiğnenmiş sayılabilmesi için, eşitliği bozar gibi görülen kuralın; haklı bir nedene dayanmaması ya da kamu yararı amacıyla yürürlüğe konulmamış olması gerekir (AYM Kararı, Esas Sayısı: 1985/31, Karar Sayısı: 1986/11, Karar Günü: 27/3/1986, R.G. Tarih-Sayı: 09.05.1986-19102; Esas Sayısı: 1990/5, AYM Kararı, Karar Sayısı: 1990/28, Karar Günü: 14.11.1990, R.G. Tarih-Sayı :14.03.199120814). 38 AYM Kararı, Sayısı: 1990/28, Karar Günü: 14.11.1990, R.G. Tarih-Sayı:14.03.1991-20814. 39 AYM kararı, Esas sayısı:1980/34, Karar sayısı:1980/58, Karar günü:18/11/1980, AYM Kararı, Esas sayısı:1980/20, Karar sayısı:1980/57, Karar günü:18/11/1980, Resmi Gazete tarih/sayı:18.1.1981/17224, Resmi Gazete tarih/ sayı:18.1.1981/17224, https://www.anayasa.gov.tr/tr/kararlar-bilgi-bankasi/, Danıştay 10. Daire, 1996/993 E., 1999/3627 K., https://karararama.danistay.gov. tr/getDokuman?id=17389900&arananKelime=e%C5%9Fitlik%20ilkesi. 40 Burada yazar “…. kanun önünde eşitlik ilkesini ihlal etmemektedir” ibaresine yer vermiş olmasına rağmen, kanımız bu ihlal etmeme durumunun yalnızca maddi hukuki eşitlik açısından geçerli olduğu yönündedir. Bu sebeple çalışmamıza bilinçli olarak konulmamıştır. Gülmelek Doğanay, “Eril Yargıya Karşı Kadının Soyadı Mücadelesi Anayasa Mahkemesi Kararlarının Değerlendirilmesi”, SAD / JSR Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, Cilt:18, Sayı:2, (Ekim/October 2015), s.5455, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/117732, (Erişim tarihi:
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1