171 TBB Dergisi 2022 (160) Özgür BİYAN / Güneş YILMAZ Bu açıklamalar çerçevesinde ilk yapılması gereken en genel tespitler şunlar olmalıdır; her kanun, kişilerin veya durumların bazı özellikler yönünden benzerlikleri ve/veya farklılıkları üzerine kuruludur. Dolayısıyla kanun yapma, kişilerin veya durumların bazı özellikler yönünden benzerlikleri ve/veya farklılıklarına dayanan sınıflandırmaları gerektirir. Yani kanun koyma söz konusu olduğunda, kişiler, şeyler ve durumlar arasında sınıflandırmalar, ayırımlar yapmak bir zorunluluktur. Kanunların “maddi hukuki eşitlik” normu açısından denetlenmelerinde sorun ise, hangi farklılaştırma veya hangi sınıflandırma türlerinin eşitlik ilkesine aykırı düşeceği hususudur. Sınıflandırmalar, haklı nedenlere dayanması ve imtiyaz oluşturmaması koşuluyla eşitlik ilkesiyle çelişmezler.41 Yine sınıflandırma ile kanuni düzenleme arasında bir bağ olmalıdır. Sınıflandırma “anlaşılabilir, gerçek ve somut bir farka” dayandırılmalıdır. Sınıflandırma kanunun amacı ile ilişkili olmalı, “amaç ile akla uygun şekilde”, “yeterli ölçüde”, yani gereği gibi ilgili olmalıdır. Sınıflandırma “nedensiz, haksız ve keyfi olmamalı”, “akla uygun, makul ve adil olmalıdır”. Eğer kanuni sınıflandırma ile amaç arasında akla uygun bir ilişki kurulabiliyor ise yapılan sınıflandırma Anayasa’ya uygundur denilebilir.42 Başka bir ifadeyle, eşitlik ilkesinin maddi hukuki eşitlik anlamında yasama organını bağlayıcılığı, bu ilkenin yasama veya kanun koyma yetkisinin aynı zamanda sınıflandırma veya ayrım yapma yetkisini de içerdiği dikkate alınarak yorumlanmasına bağlıdır. Yani eşitlik ilkesi, ancak eşitlik ve sınıflandırma (ya da ayrım) gereklilikleri bağdaştırılarak uygulanabilmektedir. Bu iki gerekliliğin bağdaştırılması, aynı zamanda genel eşitlik ilkesinin mutlak değil, göreli/nisbi bir eşit davranma ilkesi veya ayrım 10.04.2021). “Haklı neden” kavramının genel bir tanımını vermek mümkün değildir. Kanundaki sınıflandırmanın haklı bir nedene dayanıp dayanmadığı, ancak; o kanunun somut içeriği göz önüne alınarak belirlenebilir (AYM, E. 2017/124, K. 2018/9, https://www.anayasa.gov.tr/Kararlar/GenelKurul/Basvuru_Karari/2018-9.pdf). 41 AYM, E. 2017/124, K. 2018/9, https://www.anayasa.gov.tr/Kararlar/GenelKurul/Basvuru_Karari/2018-9.pdf 42 Selda Çağlar, “Anayasa Mahkemesi Kararlarında Eşitliğin Dar Yorumu”, Ankara Barosu Dergisi, Yıl:70, Sayı: 2012/3, s.55, ISSN:1300-9885, http://www.ankarabarosu.org.tr/Siteler/1944-2010/Dergiler/AnkaraBarosuDergisi/2012-3.pdf, (Erişim: 05.04.2021). AYM, E. 2017/124, K. 2018/9, https://www.anayasa.gov.tr/Kararlar/GenelKurul/Basvuru_Karari/2018-9.pdf.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1