11 TBB Dergisi 2022 (160) Oğuzhan SAPAN / Tuğba ÜNSAL SAPAN Farklı laboratuvarlarda aynı sayıda ve aynı STR bölgeleri (lokus) üzerinde çalışılmasının bir başka hedefi DNA veritabanları oluşturulması olmuştur. Konuyla ilgili ilk adımlar Birleşik Krallık ve ABD’de 1994 yılında atılmıştır. ABD’nin oluşturduğu DNA veritabanı olan CODIS (Combined DNA Index System- Birleşik DNA İndeks Sistemi) için Federal Soruşturma Bürosu (FBI) tarafından 13 STR lokusu belirlenmiştir. Bu lokuslar CODIS ve dünyadaki tüm laboratuvarlarda ortak dil oluşturmak adına belirlenmiş DNA bölgeleridir. Türkiye dâhil tüm ülkelerin kullandığı adli DNA analizi amaçlı bu lokusları ihtiva eden STR kitleri farklı firmalarca üretilmektedir. Bu sayede tüm dünyada adli DNA analizleri bir standarda oturmuş, bilimsel çalışma olmaktan çıkıp, farklı ülkelerce kabul edilen bir delil haline gelmiştir.28 D. ANALİZ BASAMAKLARI Olay yerinden tespit edilen veya şüpheli, sanık ya da mağdurdan alınan biyolojik örneklerin laboratuvara ulaştırılıp kabul aşamalarının tamamlanmasının ardından inceleme aşamasına geçilir. İnceleme altı basamakta gerçekleşir: adli serolojik testler, DNA izolasyonu, DNA miktar ölçümü, DNA’nın STR bölgelerinin çoğaltılması (amplifikasyon), çoğaltılan STR bölgelerinin görüntülenmek üzere elektroforezde ayrışması ve biyolojik örneklerden elde edilen kişiye ait DNA profili elde etme.29 1. Adli Serolojik Testler Adli DNA analizlerinde ilk hedef; laboratuvara ulaşan bulgunun öncelikle insan kaynaklı olup olmadığının, eğer insan kaynaklı ise hangi vücut sıvısı veya doku türü olduğunun tespitidir. Bu aşamada tarama (presumptive) ve doğrulama (comfirmatory) testleri yapılmaktadır. Tarama ve doğrulama testleri ile rutin kriminal laboratuvarlarda bir biyolojik örneğin bugünkü teknoloji ile kan, menstrüel kan, semen, tükürük ya da idrar olduğu tespit edilmektedir.30 28 B. Budowle/TR. Moretti, “Genotype Profiles for Six Population Groups at the 13 CODIS Short Tandem Repeat Core Loci and Other PCR-Based Loci”, Forensic Science Communications; 1999, C: 1, S: 2, s. 1-2. 29 HC. Lee/C. Ladd/MT. Bourke/E. Pagliaro/F. Tirnady, s. 270,271. 30 W. Goodwin/A. Linacre/S. Hadi, An Introduction to Forensic Genetics, 2nd Edition, Chichester 2011, s. 23.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1